A ermida de san Xoán Bautista (coñecida tamén como igrexa de
San Xoán) é un pequeno templo
arquetípico do románico rural da
provincia de Palencia.
Foi construída no século
XI na localidade palentina de Villanueva del Río, desaparecida pola
construción do Encoro de Aguilar. Para evitar a súa perda, a ermida foi
desmontada desde o seu lugar de orixe e trasladada á Huerta de Guadián, un dos parques máis soados da
capital palentina. Aínda hoxe é posible apreciar na cabeceira da igrexa a
numeración coa que se serviron os conservadores para reconstruíla.
A ermida permaneceu en estado de obras desde 1972 ata o ano
1980 (oito despois do seu traslado). Foi declarada Monumento Nacional en 1981.
Exterior
A igrexa ten planta rectangular cunha cabeceira semicircular.
Exteriormente, a ábsida está apontoado por dous contrafuertes graduados. Horizontalmente está decorado con dúas liñas
de imposta con molduras. No centro
ábrese unha pequena ventá decorada con dúas columnas de capiteis historiados.
A portada ocupa, tanto en
anchura como en altura, a maior parte do muro meridional. O corpo en que se
abre, moi resaltado, está rematado por un
pequeña tellado sobre canzorros.
Consta de seis arquivoltas con arcos
abucinados, progresivamente apuntados cara ao interior, e sobre columnas que se
van alternando saíntes ou non. As arquivoltas están formadas por molduras decoradas con combinacións de
motivos; capiteis con follas
esquemáticas coroadas por piñas ou espirais.
No exterior, na ábsida destacan os contrafuertes que o separan da nave e nos que
comezan dúas liñas de imposta que
percorren toda a ábsida e recollen o peso do arco triunfal; xunto á xanela da
ábsida aparecen outro dous pero de media altura.
Como en moitas outras obras
románicas de Palencia, a escultura de capiteis e canzorros destaca pola súa riqueza.
A cornixa atópase descansando sobre canzorros lisos, agás aqueles da ábsida, entre
os cales se poden contemplar figuras humanas, animais e motivos xeométricos
variados.
A portada é moi abucinada, formada por seis arquivoltas decoradas con dentes de serra,
puntas de diamantes, bólas,... apoian en columnas cuxos capiteis están decoradas
con follas de acanto.
Interior
O interior destaca pola variedade de elementos
decorativos románicos que posúe. Toda a
nave está percorrida por un sotobanco
sobre o que se apoian os soportes e as columnas. Teito con bóveda de canón
apuntada, con dous arcos de faixa
reforzándoa. No presbiterio a bóveda é de
cascarón mentres que a da ábsida é de cuarto de esfera. O arco triunfal
é apuntado e apoia en semicolumnas sobre pilastras, con basea decorada con arquerías de medio punto.
No interior as columnas da nave mostran motivos vexetais de
cestería e tamén unha muller orante.
Destacan dúas arquerías cegas formadas
por dous arcos, similar á que presentan outras como a Igrexa de Santa María
de Piasca (Cantabria), que apoian sobre
columnas con capiteis simples nos laterais e dobre no centro; unha delas
presenta un dos capiteis mostra sirenas afrontadas, o central acantos realizados con trépano e unha persoa lendo un libro, e no
outro lateral dúas figuras orantes que
apoian os seus pés no collarino do
capitel. A outra arquería mostra un ave
entre follas, acantos no capitel dobre
central e outros orantes, home e muller
neste caso, cos brazos no alto.
Na ábsida ábrense dúas xanelas, unha na parte meridional e
outra no centro. A primeira, de forma un tanto atípica, cun corpo externo arquitrabado e outro interno con arco de
medio punto que apoia sobre columnas con capiteis decorados; o esquerdo
decorado con follas bastas e o dereito cunha clara representación do pecado da
luxuria, no que se mostra unha muller cos peitos mordidos por dúas serpes e
dúas aves nos seus ombreiros que
picotean os seus ollos. A xanela absidal principal é de medio punto e
ten dous arquivoltas, a externa provista de
dovelas talladas que dan un aspecto xeral de arco con numerosos lóbulos, e a interna con bocel, apoiando en columnas con capiteis
decorados; o capitel dereito mostra a Adán e Eva coa árbore no centro en cuxo
centro aparece a serpe (bastante erosionada), e o esquerdo dúas aves
afrontadas anudadas polo pescozo.
Son moi rechamantes as arcadas dobres e cegas que decoran os
muros do presbiterio. De medio punto as meridionais, e de arcos trilobulados moi apuntados, as setentrionais.
Os capiteis sobre os que apoian, levan decoración fantástica.
Contorna
Un interese engadido ao puramente arquitectónico que posúe a
ermida é, precisamente, o da súa disposición. A
reconstrución do templo levou a cabo no medio da Huerta de Guadián, un parque romántico do centro da
cidade de Palencia poboado de castiñeiros de indias e outras árbores
exemplares. Ao redor da edificación atópanse outras construcións notables como
un reloxo de sol de grandes dimensións, fontes ou un par de panteóns decimonónicos que acrecentan o ambiente
romántico do conxunto.
Texto da Wikipedia e de Asturnatura.
Fotos do exterior de Iniciarte.
Entradas
No hay comentarios:
Publicar un comentario