En setembro de 2020 visitamos este campamento romano que volvía ser escavado. Como introdución ao mesmo podemos ler o que nos conta a wikipedia:
O campamento romano de Ciadella foi un asentamento militar activo entre os séculos II e IV, situado
no tramo viario entre Brigantium e Lucus Augusti, entre as actuais parroquias galegas de Ciadella (Sobrado) e San Vicenzo de Curtis
(Vilasantar). Nel mantíñanse entre 500 e 600 militares da Cohors I Celtiberorum Equitata civium
romanorum, que tiña a súa sede en Lucus Augusti. Esta unidade
auxiliar do exército imperial romano tivo como función a vixilancia da Vía XX, traballo que desempeñou entre os anos 123
e 395.
A Cohors I Celtiberorum
Equitata civium romanorum, formada no ano 80, sería
trasladada desde Mauritania a Hispania
no ano 123, adscrita á Legio VII Gemina
(León) por orde do emperador Adriano,
como dá testemuño a Tessera de Castromao (Celanova):
Os Coelerni do
convento Bracaraugustano da provincia Hispania
Citerior fixeron pacto de hospitalidade con Cayo Antonio Aquilo, prefecto da Cohors I Celtiberorum, para si, para os seus fillos e para os seus descendentes.
Cayo Antonio Aquilo
realizou pacto de hospitalidade cos Coelerni, para si, os seus fillos e os seus descendentes.
Actuou como legado (dos
Coelerni) Publio Campanio Leminiano
O recinto foi construído entón, nun altiplano de 480 metros sobre o nivel do mar,
rodeado por unha pequena cadea montañosa, preto do río Cabalar. Tiña unha muralla perimetral de 172
x 140 metros, coas esquinas redondeadas, e un foso externo que complementaba as
funcións defensivas da muralla. A extensión do campamento era de 2,4 hectáreas.
Existían ademais catro portas de acceso ao campamento, e varias torres de
vixilancia. No interior había dous edificios principais. Un deles era Principia (cuartel xeral), de planta case cadrada, que medía 29,5 x 29,6
metros. Á beira de Principia estaba o Praetorio (residencia do comandante) de 38 x 29,6 metros. Os dous
edificios estaban separados por unha ampla rúa. O resto dos edificios serían
barracóns, sanitarios, cuadras para os animais e unha cantina.
O abandono do campamento tivo lugar no século IV, cando a
unidade militar foi trasladada a Iuliobriga (Cantabria). Foi entón cando comezou o seu deterioro, sobre
todo na época da ocupación xermánica, a
pesar de que nalgunhas épocas foi novamente habitado. No século XIX sufriu o espolio da súa cantería para a
construción de edificios veciños.
As primeiras escavacións do recinto comezaron oficialmente
en 1934, dirixidas por Angel del Castillo López e Sebastián González, sendo
Castillo quen identificou en 1943 que se trataba dun campamento romano e non
unha mansio (paradas oficiais nos
camiños romanos). Os materiais atopados no lugar foron abundantes, destacando
pezas de cerámica, vidros e utensilios de ferro e bronce. Atopáronse tamén
moedas, pertencentes a un rango de tempo que engloba desde Domiciano (ano 86) ata Claudio II (ano 270).
A maioría destas pezas atopadas na Ciadella están expostas de maneira permanente no Museo Arqueolóxico e
Histórico Castelo de San Antón, na cidade da Coruña.
Pola súa banda, NationalGeographic deu conta das escavacións de 2020 que foi cando tirei as fotos, nun
arrigo de Carme Mayans:
Arqueólogos da Universidade de Vigo deron a coñecer os
resultados da última campaña de escavacións neste antigo campamento romano da
provincia da Coruña.
No municipio coruñés de Sobrado dos Monxes atópanse os restos do antigo campamento romano de Ciadella. Aquí, a principios do século II d. C., estivo acuartelada a Cohors I Celtiberorum, unha unidade que dependía da Legio VII Gemina, con base no actual León. Composta por soldados de cabalería e infantería, a súa función principal era a de garantir as comunicacións entre Lucus Augusti (Lugo), unha das capitais romanas do noroeste, e o porto de Brigantium (A Coruña), ademais de controlar as explotacións mineiras da zona e dar soporte á administración para a cobranza de impostos.
O xacemento está a ser escavado pola Universidade de Vigo,
que conta co apoio da Xunta de Galicia, e os traballos atópanse baixo a
dirección de Adolfo Fernández, director do proxecto e membro do Grupo de
Estudos de Arqueoloxía, Antigüedad e Territorio ( GEAAT) da devandita
universidade. Tamén conta coa participación dos profesores do campus de Ourense
Fermín Pérez, Susana Reboreda e Ladislao
Castro.
As escavacións que se levaron a cabo durante os últimos dous meses (cun parón de tres semanas pola pandemia do Covid-19) achegaron grandes avances ao coñecemento deste asentamento militar. Segundo Fernández, este xacemento "é moi complexo porque presenta unha ocupación prolongada desde a construción inicial do campamento militar, probablemente xa a finais do século I e logo coa posterior chegada da Cohors I Celtiberorum, ata os séculos XII- XIII, cunha importante ocupación tardoantigua que se estende por encima do campamento romano e está asociada a unha igrexa primitiva altomedieval, que no século XII foi trasladada a poucos metros fose do asentamento".
O xacemento presenta unha ocupación prolongada desde a
construción inicial do campamento militar, probablemente xa a finais do século
I.
Aínda que o xacemento xa foi escavado na década de 1990, os
novos traballos centráronse nunha estrutura que os arqueólogos chamaron edificio
1-2. Aquí documentáronse os muros norte e oeste dunha gran estrutura do
campamento. Entre este edificio e a muralla localizouse un camiño perimetral,
un tipo de calzada que recibe o nome de
via singularis.
O equipo arqueolóxico ha detectado así mesmo "unhas
importantes fases de reocupación civil
do xacemento datadas a finais do século IV e outra posterior, xa do século VI
en diante, que inclúe unha necrópole
tardoantigua e altomedieval que
non se coñecía en toda a súa extensión. Algunhas das tumbas conservaban parte
do sartego de madeira, polo que a súa escavación está a ser moi complexa",
segundo conta Adolfo Fernández.
Detectáronse unhas importantes fases de reocupación civil do xacemento datadas a
finais do século IV e outra posterior, xa do século VI en diante.
Os arqueólogos tamén escavaron na zona do chamado edificio 4
e retiraron a capa de vexetación que cubría os restos xa coñecidos. Tamén está
previsto realizar escavacións puntuais para estudar algunhas estruturas do
campamento romano ocultas baixo edificios de época posterior co obxectivo de
coñecer en profundidade a planta do antigo campamento e as funcións das
edificacións que se levantaron encima séculos despois. Segundo Fernández,
"toda esta área estará lista para o seu rexistro pormenorizado
mediante fotogrametría 3D e máis tarde
procederase a realizar escavacións puntuais co obxectivo de clarificar as
estruturas campamentales aquí escondidas
baixo unha importante ocupación
tardoantigua e medieval protagonizada por unha igrexa e outras
edificacións anexas". A fase final será a posta en valor e conservación
dos vestixios e a musealización dos
mesmos para que sexan comprensibles para os futuros visitantes.
Fotos: INICIARTE
Entradas
No hay comentarios:
Publicar un comentario