A Corinto Antiga (II): centro urbano e ágoras

Centro urbano

Ao oeste do ágora, xunto ao moderno museo, están os restos dun gran templo períptero sobre un alto podio, o templo E, orixinariamente no centro dun amplo patio. A súa identificación, sobre a base da descrición de Pausanias, co templo dedicado a Octavia a Menor, a irmá de Augusto, é pouco segura. Pensouse tamén no Capitolio, o temploda tríada capitolina: Xúpiter, Xuno e Minerva, ou nun Augusteo, é dicir, nun templo dedicado á familia imperial Xulio Claudia, fundadora da nova Corinto.

 Templo E

Máis ao norte está a fonte Creúsa escavada na roca, entre as máis antigas e modificadas en diversas ocasións. O próximo templo C, nun recinto cadrado.

As escavacións desenvolvéronse tamén ao longo da ancha rúa pavimentada que levaba do ágora cara ao Lequeo, flanqueada por estreitas beirarrúas e bordeada de pórticos, que permitían poder pasear tanto ao sol como á sombra. A presenza de banzos mostra que a zona non era utilizada para o tráfico rodado. Na súa esquerda, máis aló da basílica, acháronse os restos dun mercado romano cunha gran  exedra. Na dereita, ademais da fonte Anfítrite, están os restos do  períbolo de Apolo, un gran patio con columnas famoso na antigüidade por unha gran estatua do deus. Máis aló hai un edificio termal, quizais identificable coas termas de Euricles lembradas por Pausanias e, aínda máis lonxe do ágora, só en parte escavados os restos doutras termas máis grandes.

Ágoras

Na parte central da cidade antiga apareceron os restos do ágora romana, e a un nivel inferior os poucos vestixios da máis pequena ágora grega.

Baixo a basílica romana na rúa de Lequeo, acháronse os restos dun mercado grego do século V a. C., chamada «ágora dos peixes», en forma de gran galería.

O ágora romana, que medía uns 160 x 95 metros, estendíase a dous niveis, separados por unha fila de tendas e estaba rodeada por templos, basílicas, pórticos e outros monumentos, e dominada polo próximo templo de Apolo e polo chamado templo de  Octavia.

Os templos estaban agrupados no lado oeste do ágora. Todos tiñan unha cella precedida por un pronaos con columnas. Caracterizábanse por un alto podio ou basamento, típico dos templos romanos, que os facía accesibles desde a praza a través dunha escalinata. Os arqueólogos estadounidenses denomináronos do mesmo xeito que aos demais templos de Corinto con letras do alfabeto, da D á K.

O lado norte do ágora estaba formado, cara ao templo de Apolo, por un pórtico de 16 tendas de época tardo imperial, e que precedía a un pórtico máis antigo. Máis ao leste elevábase a chamada  facha dos prisioneiros, é dicir, o acceso monumental desde a praza a unha gran basílica romana construída lonxitudinalmente na rúa do Lequeo. Debaixo desta basílica atopáronse os restos do mercado grego. A alta fachada estaba integrada por un pórtico en dous planos, no que polo menos catro columnas do plano superior foran substituídas por estatuas colosais de bárbaros prisioneiros erixidas en  piares e apoiadas sobre plintos. O edificio foi atribuído ao templo do emperador Septimio Severo.

O acceso ao foro desde a rúa do Lequeo estaba formado por un gran arco sobre o que Pausanias viu as cuadrigas douradas de Helios e do seu fillo Faetón. A continuación hai un pórtico detrás do cal está a fonte Anfítrite. En uso xa en época arcaica e celebrada polas súas augas, a fonte sufriu numerosas modificacións ata o arranxo monumental realizado polo mecenas Herodes Ático no século II, cun gran patio con tres ábsidas e un encoro rectangular ao descuberto.

O lado este de o ágora está ocupado polos restos da Basílica Xulia, chamada así porque probablemente foi construída na época de Augusto. Baixo a escaleira de  entada atopouse en pedra  calcárea, a liña de saída para os certames de carreiras no estadio, que ocupaba gran parte do ágora grega.

As tendas que delimitaban o lado sur do ágora, ou máis exactamente o seu nivel inferior, están interrompidas no centro pola bema, a tribuna desde a cal falaban os oradores e o gobernador romano. É tradición que Pablo de Tarso, acusado prol os xudeus de  Corinto, interveu aquí para defender a relixión cristiá diante de Lucio Xulio Galio Anneo (irmán do filósofo  Séneca e tío do poeta Lucano), que foi  procónsul, é dicir, gobernador da provincia de  Acaia desde ano 51 ao 52. Sobre a bema levantouse na Idade Media, unha igrexa de tres naves da que aínda quedan os cimentos.

Igrexa cristiá

A parte máis alta do ágora, á que se accedía por escaleiras abertas entre as tendas, estaba delimitada ao sur por un pórtico en dous planos, duns 160 metros de longo, e construído no século IV a. C., que se pode considerar a construción civil máis grande da Antiga Grecia. Escavado unha metade en 1904, e a outra en 1933 e 1939, o resultado das escavacións foi publicado en 1954 por Óscar  Broneer, que estudou as súas importantes modificacións desde a época grega á romana. Orixinariamente, a estoa sur estaba constituída por unha dobre columnata, con 71 columnas  dóricas no exterior e  xónicas no interior, nas que se abrían 33 tendas ou oficinas de dúas plantas. Cada tenda estaba dividida en dous ambientes, no primeiro atopábase un pozo de auga que chegaba desde a fonte Anfítrite.

Rúa Lequeo: