O Castelo de Naraío (San Sadurniño, A Coruña)

 

No lugar de O Castelo, parroquia de Santa María de Naraío e concello de San Sadurdiño atópase o Castelo de Narío. Atópase levantado sobre unha roca a case 400 metros de altitide sobre ujn meandor do río Castro. Ten planta irregular, case en forma de polígono de doce lados. Salienta polo seu aspecto macizo e con escasos vanos.

Os primeiros datos documentados da existencia do castelo remítennos a Gonzalo Pineyro, señor de Naraío e partidario de Pedro I o Cruel nas súas loitas fratricidas levadas a cabo no século XIV. Cando, ao chegar Enrique de Trastámara á zona, fuxindo do seu irmán en rei D. Pedro de Castela, solicitou axuda a Pineyro para escapar, este negoulla. Cando Enrique subiu ao trono lembrou a afronta de Pineyro e, para vingarse, arrasou o co Castelo de Naraío foi cedido entón por Enrique á familia Andrade, ata que en 1466 foi destruída por Alfonso Lanzós durante as revoltas Irmandiñas.  

Naraío xogou un papel fundamental na segunda Guerra Irmandiña (1467-1469), momento no que os sublevados tomaron a fortaleza. Durante esta revolta, o exército popular mandado por Afonso de Lanzós, tomou o castelo que foi parcialmente derrubado. Anos despois, unha vez restablecida a nobreza galega, os habitantes da zona e os mesmos irmandiños tiveron que volver construílo como represalia. Desde 1603 permanece en estado de abandono e con evidentes signos de deterioro.

No século XVI uníronse as casas de Andrade e Lemos na persoa de Pedro Fernando Ruiz de Castro Andrade e Portugal. Nesta época comeza a decadencia da fortaleza, o seu progresivo abandono e o uso como canteira para material construtivo. No século XVIII, coa extinción da casa dos Castro, as súas posesións pasan á casa de Alba, actual propietaria do castelo.

O conxunto actual recolle todos os avatares e remodelacións sufridas ao longo da historia da fortificación. O castelo segue a tipoloxía habitual de fortaleza roquera, adaptándose á orografía irregular do outeiro. O seu sistema defensivo consta de dous muros perimetrais e un complicado acceso a través dun carreiro moi empinado e dunha porta precedida orixinalmente dunha ponte levadizo. Unha segunda porta, descentrada sobre a primeira por cuestións defensivas, conserva un brasón coas armas dos Andrade e permite o acceso ao interior do patio de armas.

O elemento máis destacado da fortificación é sen dúbida a torre da homenaxe, símbolo do poder feudal dos seus propietarios. Orixinalmente contaba con tres pisos e alcanzaba os 16 metros de altura. Na planta baixa localízase o alxibe, actualmente moi ben conservado. A primeira planta usábase como salón e cociña;  o segundo piso tería tamén función residencial e finalmente a parte superior da torre constituía unha atalaia almenada cun extraordinario dominio visual da contorna.

En 2005 a a “Fundación Casa de Alba” cedeu o usufruto do castelo ao Concello de San Sadurniño e actualmente está habilitado para a visita con pasarelas e escaleiras que permiten o acceso á torre da homenaxe.

A información procede de varias páxinas, especialmente de Fortalezas do Reino de Galiza.

Fotos: INICIARTE.