23/11/20

O Templo de Hefesto ou Hefestión de Atenas (I): historia e arquitectura




Na miña segunda visita a Atenas, puden, por fin, visitar a Ágora, e dentro dela, destaca pola súa boa conservación este fermoso templo.

O Hefestión (en grego Ηφαιστείον) ou templo de Hefesto e de Atenea Ergané ou Teseion (en grego, Θησείον) é un templo grego, situado no noroeste do ágora de Atenas, na cima do outeiro chamado Colonos Agoreo. Desde o século VII ata 1834, foi unha igrexa cristiá.


Non se achou ningún resto dun edificio anterior e non se trata, por tanto, dunha reconstrución dun posterior ás destrucións persas ocasionadas en Atenas durante as Guerras Médicas.



É un templo dórico, períptero e hexástilo, que dá testemuño dunha particular riqueza de ornamentos esculpidos. Conserva o teitume a dúas augas, cun frontón que xa non contén ningún ornamento.


Templo de Hefesto
En xeral, o edificio é identificado como o Hefestión, onde se rendía culto a Hefesto e a Atenea. Hefesto era o deus da  metalurxia. Atenea Ergané era a deusa da cerámica grega e da artesanía. Había moitos talleres e tendas de ceramistas e de traballo de metais nas proximidades do templo, o que xustifica a súa dedicación a estas divindades. Esta identificación fúndase en dous testemuños: o de Pausanias e o de Harpocración.

É ás veces chamado o Teseion (en grego: Θησείο, theseio), debido a unha crenza corrente na época  bizantina de que os ósos do lendario heroe grego Teseo foron enterrados alí. En verdade, os presuntos ósos de Teseo foron enterrados no século V a.C. noutro sitio próximo da Acrópole, traídos da illa de Esciro por Cimón no ano 475 a. C.

Historia
As escavacións arqueolóxicas fan pensar que non houbo un edificio precedente situado na cima do outeiro Agoraios Kolonos, á parte dun pequeno santuario, que foi incendiado cando os persas ocuparon Atenas en 480 a.C.

Despois da Batalla de Platea, os gregos xuraron non reconstruír xamais os santuarios destruídos polos persas durante a invasión de Grecia, e deixalos en ruínas como recordo perpetuo da  ferocidade bárbara. Os atenienses concentraron os seus esforzos na reconstrución da súa economía e o reforzamento da súa influencia na liga de Delos. Cando Pericles chegou ao poder, concibiu un vasto proxecto para facer de Atenas un gran centro de poder e de cultura gregos. O templo de Hefesto outorgaba ao Ágora a proba da tradicional riqueza ateniense, como o testemuñan a utilización da orde  dórico, e o conxunto de  metopas e figuras  esculpidas.


A construción do templo comezou en 449 a.C., pero non foi acabado ata o ano 415 a.C., probablemente porque o acento fora posto na construción dos monumentos da Acrópole. O friso occidental foi terminado entre 445 e 440 a.C., mentres que o oriental, o frontón oeste e varias modificacións do interior do templo son datables de 435 a 430 a.C. Ata a época da Paz de Nicias, de 421 a 415 a.C., non foi posta o teitume e erixidas as estatuas de culto. Foi inaugurado oficialmente en 416/415 a. C.

No século III a.C., foron plantadas árbores e arbustos ao redor do templo (granadeiros, mirtos e loureiros), creándose un pequeno xardín.

Iglesia cristiá
Trátase dun dos templos de Grecia mellor conservados, debido en parte ao feito de que Atenas non se atopa nunha zona de terremotos frecuentes, ao contrario que o  Peloponeso e, por outra banda, polo feito de que o templo foi transformado en igrexa cristiá (probablemente no século VII), dedicada a San Xurxo Akamas. Isto preservouno de servir de canteira para construcións ulteriores.

No século XIX, a igrexa foi empregada como lugar de sepultura para os europeos non ortodoxos. Entre os personaxes enterrados neste lugar figuran numerosos filohelenos, que deron a súa vida pola causa da independencia grega (1821-1830). Aí atópase a tumba de John Tweddel, amigo de Lord Elgin. As escavacións revelaron unha laxa da tumba de George Watson, cun epitafio en latín de Lord  Byron.


Os dous últimos servizos relixiosos cristiáns foron un Te Deum o 13 de decembro de 1834, para celebrar a chegada a Grecia do novo rei, Otón I, e a designación de Atenas como capital do novo Estado grego, e un segundo servizo o 13 de decembro de 1934 para celebrar o centésimo aniversario do precedente. Otón ordenou que o edificio fose convertido en museo, status que mantivo ata 1934, data na que retornou ao seu estado primitivo e foi obxecto dunha ampla campaña de investigacións arqueolóxicas.

Descrición
Non se coñece o nome do arquitecto, ao que, con todo, atribúenselle outros templos de similar estrutura no Ática.

As dimensións do templo son 13,708 metros de norte a sur, e 31,776  metros de leste a oeste, con seis columnas nas fachadas este e oeste, e trece nas norte e sur.

O edificio consta dun  pronaos, unha cella (estancia principal de culto ás imaxes das divindades) e un opistodomos. O aliñamento das antas do pronaos sobre a terceira columna lateral do peristilo constitúe unha característica única para un templo de mediados do século VI a.C. Ademais, ten unha  columnata dórica interior con cinco columnas nos lados norte e sur, e tres nas extremidades.


O material utilizado foi mármore pentélico, agás o primeiro chanzo do crepidoma, que é de calcaria, e as esculturas decorativas, para as que se elixiu mármore de Paros, de maior calidade.

Texto: Wikipedia.

Fotos: Iniciarte.

Templo de Atenea Niké


Erecteion


No hay comentarios: