Vermeer: o vídeo da exposición no Met. de N.Y.

Ata o vindeiro 29 de novembro pódese ver no Museo Metropolitano de Nova York, a exposición "Vermeer: pezas mestras, A leiteira". Iste o vídeo oficial da exposición. A disfrutar:



Artigo de A. Muñoz Molina sobre a exposición.

Manuel Franquelo expón na Marlborough: A realidade detida

Sen título. Acrílico e óleo sobre madeira (s.d.)

As naturezas mortas hiperrealistas do pintor Manuel Franquelo inauguran a tempada na galería Marlborough en Madrid.

Sen título. Acrílico e óleo sobre madeira (1987. Col. Lord Tristan Garel-Jones)

A mostra componse de seis debuxos, case 20 estudos preparatorios e dez pinturas e estará aberta ata o próximo dez de outubro. Manuel Franquelo (Málaga,1953) expuxo a súa obra pictórica e fotográfica en galerías e museos desde Tokio ata Lima. A súa formación científica (diplomouse na especialidade de Electrónica na Escola Técnica Superior de Enxeñeiros de Telecomunicacións) levoulle a experimentar coas posibilidades da tecnoloxía aplicada á pintura.

Sen título. Acrílico e óleo sobre madeira (1991. Col Juan Abelló)

Na exposición 'The language of things', celebrada na galería Marlboriough en 2002, presentou unha serie de estampas realizadas con ferros nas que había impreso fotografías manipuladas dixitalmente.

Sen título. Lápis sobre papel (2001)

En palabras do crítico Ignacio Gómez de Liaño: "Obsérvase que Franquelo, sen romper clausura do estudo, traspasou os muros do mesmo e parouse a contemplar a gran cidade... de lonxe, ata vela suspendida no medio do baleiro".

Sen título. Lápis e aguada sobre madeira (2007)

O realismo dos obxectos que encerran os seus cadros é tan meticuloso, tan insistente que produce o efecto contrario e transmite unha sensación de irrealidade e fantasía.

Sen título. Lápis e aguada (2007-2008)

O historiador da arte Fernando Castro Flórez recorda un momento no estudo do artista no que lle mostrou unha obra: "Era, literalmente, unha porta cara ao mesmo lugar no que estabamos. Non era unha clonación pictórica senón o resultado dun sofisticado proceso de escaneo que reproducía cada detalle, só que nunha cor que me recordou ao momento no que empezamos a esquecer o que vimos".

Sen título. Acrílico e óleo sobre madeira (1989)

Textos e ilustracións vía El País.

A hemeroteca da semana

Sábado, 26-IX-09:
O Louvre chega a España.
Exposición sobre Alvar Aalto.
A fotógrafa de Filadelfia.
A Biblioteca Nacional de Madrid e os debuxos do XVIII.
As pinturas hiperrealistas de Manuel Franquelo.
Artigo de Muñoz Molina sobre Vermeer.
150 anos do Plan Cerdá para BCN.
Exposición fotográfica no CGAC.
Ignacio Caballo na Luis Seoane.

Venres, 25-IX-09:
Exposición na Coruña: "Rodin e a mitolxía simbolista.
Rouban un "magritte" en Bruxelas.
Atopado un valioso tesouro angloxasón.
O Empire State de Nova York recuperará todo o seu esplendor Art decó.
O vídeo, xerme da arte galega.
As fotos de helena Chistensen.
Ilustración L´Olympia de Magritte.


Xoves, 24-IX-09:
Exposición sobre a pintura do Imperio Romano.
Exposición: os "corazóns" colombianos toman Nova York.
Catedral de Santiago: analizan as pinturas da cúpula.
Exposición sobre a obra tardía de Renoir en París.


Mércores, 23-IX-09:
Leopoldo Nóvoa, a súa maior retrospectiva.
Atopan cadáveres da guerra de Troia.
"Turner e os seus mestres" na Tate.
Adeus aos museos gratuitos en Londres?.
Atopada unha pedrafita con rostro humano.
Fotografía da pedrafita de Mollet del Vallés vía El País.


Martes, 22-IX-09:
Importantante achádego arqueolóxico en Siria.
Monografía sobre o fotógrafo Chema Madoz.
Aparece un posible "tiziano".
Exposición de arte no Instituto Cervantes da India.


Luns, 21-IX-09:
A Domus da Coruña expón a World Pres Photo 2008.
Sobre o edificio Castelar de Madrid.


Domingo, 20-IX-09:
Confesións dun adicto á arte (Charles Saatchi).
Moctezuma II no British Museum.
Estudan a relación entre arqueoloxía e turismo.
Nova York Obriga a recortar un edificio de Nuovel.

Exposición "Roma. A pintura dun Imperio"

Roma recorda o esplendor da pintura do seu Imperio

A mostra «Roma. A pintura dun Imperio» pretende «dar unha idea á xente» do que foi a gran pintura romana «a través do pouco que queda de ela».

Roma recorda desde hoxe o esplendor que a pintura alcanzou durante a época dos Césares, e cuxas obras máis representativas perdéronse, a través dunha exposición nas escuadras do Palacio do Quirinal onde lograron reunir pezas provenientes de todos os recunchos do Imperio.

Na presentación da exposición, cuxo título é «Roma. A pintura dun Imperio», os organizadores pediron aos visitantes un esforzo de imaxinación: que pensasen nun mundo no que os cadros de Rafael, Botticelli, Velázquez, Rembrandt ou Goya perdéronse, e os seus nomes só se coñecesen polas crónicas da época.

Esa é exactamente o que hoxe ocorre con outro período de gloria da arte pictórico: o que vai desde o período clásico grego, con artistas como Apeles e Polignoto de Tasos, ata o Imperio romano, onde destacaron pintores como Studius (ou Ludius) e Fabullus (ou Famulus).

«Unha gloria absolutamente incógnita», en palabras de Antonio Paolucci, director científico de exposicións das Escuadras do Quirinal, o museo romano no que se exhibe.

A vontade de «reconstruír» dalgún xeito este legado perdido impulsou ao arqueólogo italiano Eugenio A Rocca a traer a Roma cen obras provenientes de París, Londres, Moscova, Edimburgo, Frankfurt, Nápoles e Zúric, e que se atopan entre as máis representativas e mellor conservadas da pintura romana.

A Rocca asegurou que a intención da mostra é «dar unha idea á xente» do que foi a gran pintura romana «a través do pouco que queda de ela», e sobre todo da pintura parietal, é dicir, os frescos atopados no interior de casas e palacios romanos.

Exhíbense así obras claves dos catro estilos pompeianos, desde as chamadas «Vodas Aldobrandinas», conservadas nos Museos Vaticanos, ao «Hércules e Telefo» da Basílica de Herculano, así como parte da decoración da Villa da Farnesina, en Roma.

Pero os organizadores quixeron dar unha visión máis ampla da pintura no Imperio Romano, fóra dos catro estilos.

Para iso confrontaron estas obras, que representan o cenit da gloria da Cidade Eterna e da península itálica, con pezas máis tardías e provenientes das provincias.

Así, trátase da primeira vez en que poden verse xuntos os retratos xurdidos dos talleres da metrópoli, como os que poden atoparse en Pompeia e Herculano, e os famosos retratos sobre táboa do Fayum (Exipto).

Neste sentido, A Rocca destacou a gran similitude entre ambos, a pesar de que os separen varios séculos e miles de quilómetros: «Os retratos facíanse como os romanos e os retratados querían aparecer como romanos».

Os retratos romanos buscaban unha imaxe «fisiológica», sinalou o arqueólogo, en contraposición aos retratos «tipolóxicos» dos gregos, quen plasmaban cadros de poetas, de filósofos, de políticos e demais, polo que se atopan grandes parecidos entre os membros pertencentes ao mesmo gremio.

Algo que contrasta tamén coas propias pinturas parietales, coas que se pretendía recrear, no interior das casas, paisaxes «irreais, soñados, ata ás veces surrealistas» para o deleite do seu propietario, cansado dos problemas da política ou o comercio.

«Figuras creadas a partir do aire que parecen fluctuar no baleiro», suxeitos mitológicos e paisaxes oníricos que recordan, segundo A Rocca, a grandes mestres moi posteriores.

E en concreto, o experto citou a dous pintores españois: Goya, polo seu uso do soño e o onírico, e Francisco de Zurbarán, polos seus fondos negros.

Agregou que estes artistas dan a impresión de ter contacto coas pinturas romanas, «non se sabe como».

Precisamente o chamar a atención do público sobre esta continuidade da pintura da Antigüidade na arte moderna é outro dos obxectivos da exposición, xa que, para Paolucci, trátase de «un universo perdido que atravesa a cultura de Occidente como un río subterráneo que emerxe de cando en cando».

Ilustracións e textos vía La Voz de Galicia.

Leopoldo Nóvoa, a súa maior retrospectiva

A galería SCQ inaugura unha mostra que percorre a produción do artista galego desde o ano 1985

A galería compostelá SCQ acolle desde onte, e ata o 23 de outubro, unha exposición composta por unha selección de obras que fan un percorrido pola produción do artista galego Leopoldo Nóvoa desde o ano 1985 ata agora. O artista, con 90 anos de idade, participou onte na inauguración desta retrospectiva á que acudiu acompañado da súa filla.

As pinturas que se poden contemplar son representativas do quefacer artístico do pintor que segue creando entre París e Armenteira, as súas dúas residencias. O seu constante estudo da luz, o espazo e a materia están presentes nas pezas que expón na galería SCQ, pezas nas que aparece codificada a súa iconografía reforzada polo vocabulario persoal, á vez descritivo, dos seus títulos.

Esta última obra de Nóvoa reflicte a súa linguaxe iconográfico propio baseado en formas xeométricas orgánicas (cadros, triángulos...), formas primitivas como cromlechs e nichos, e outros elementos como pinchotes , e cordas. Todo iso ao mesmo tempo que establece un vocabulario persoal que usa nos títulos das súas obras (cuadrángulo, dominante vertical, dominante horizontal...).

Leopoldo Nóvoa comezou a súa traxectoria artística ligada á pintura figurativa na liña de Laxeiro e Seoane ata finais dos cincuenta. Pero o encargo Cerro en Montevideo (1962-65) marcará un punto de inflexión na súa obra. A partir da realización do trasladou á tea o seu traballo como muralista. Como el recoñece, «tras a realización dun importante que iniciei en 1962 comecei a sacar elementos ata quedarme exclusivamente co espazo e a luz». A partir de aí traballa con superficies monocromas e xogos de tensións.

Nóvoa, nacido en 1919 en Salcedo (Pontevedra), viviu moitos anos en Uruguai e nesta permanencia en Montevideo foi importante referencia do ambiente cultural uruguaio onde estableceu amizade con varios dos seus protagonistas, como os escritores Onetti e Cortázar.

Debido á súa experiencia na plasmación do Cerro, e aos seus coñecementos na elaboración da cerámica, a materia converteuse para el nun elemento esencial de traballo. «A materia -di- é a que nos dá os aspectos para a reflexión». O artista usa tamén a cinza en moitos dos seus últimos cadros, cinza que ten clasificada en caixas e usa para pegar sobre a arpillera de moitos cadros. Nóvoa confesa que este uso da cinza é consecuencia do trauma que lle quedou en 1979 tras o incendio que queimou o seu taller parisiense da Rue de Faubourg de Saint Antoine e que destruíu toda a enorme obra que tiña almacenada.

Tras o incendio a materia foi gañando valor por si mesma, e foi utilizada como tal chegando a converterse en pigmento. Este uso da materia terá dúas consecuencias sobre a súa obra: por unha banda levaralle a reducir a paleta de cores a grises, vermellos e brancos; e por outro, daralle a oportunidade de xogar con diferentes texturas apelando a unha sensación táctil da visión.

Texto e foto vía La Voz de Galicia.

Bruce Springsteen cumpre 60 anos

Un pouco de mitomanía e fetichismo: hoxe, The Boss cumpre 60.

O pasado día 10 de setembro El País publicou o seguinte artigo de Pablo Salvador Cordech, catedrático de Dereito Civil:

Ni somos ni tenemos su voz, pero cuando Bruce Springsteen cumpla 60 años, el próximo 23 de septiembre, el corazón de América habrá empezado a envejecer. "¿Has visto alguna vez a un perro con una sola pata abriéndose camino calle abajo?", pregunta en su última canción. "Si alguna vez has visto a un perro con una sola pata, entonces me has visto a mí" (The Wrestler, Working on a Dream, 2009).

A sus 60 años, Bruce Springsteen sigue encarnando el optimismo envidiable del sueño americano
La letra de esta canción de perdedores es tan disparatada que casi rocé la tentación de masacrarla. Hay muchos perros cojos -yo tengo uno- pero aunque no sé de ninguno que a falta de tres patas camine, la canción lo hace y de qué manera: último eslabón de una cadena de aciertos, cierra los créditos de El Luchador, de Darien Aronofky (2008), anudando el estómago de los espectadores sobrecogidos por el regreso infinito de Randy The Ram -El ariete- Robinson, viejo luchador profesional idéntico al mejor Mickey Rourke, sólo que más mayor.

Springsteen parece haber nacido para correr en defensa de las personas corrientes, cuyos sueños se desvanecen invariablemente al cabo de la adolescencia. Canta y vuelve a cantar historias de trabajadores blancos, escolarizados lo justo y que habitan los Estados casi en ruinas del oxidado Medio Oeste. Década tras década, en sus baladas aparecen mujeres desesperanzadas (Thunder Road), chavales casados a trompicones (The River), ciudades que se vienen abajo (My Hometown, Youngstown, My City of Ruins). Pero siempre, absolutamente siempre, estalla entre ellas un rock comercial excelente, interpretado con rudeza y un magnetismo que conjura a tres generaciones de aficionados en centenares de estadios (Badlands, Prove it All Night, Radio Nowhere).

Alma de cantautor felizmente vendida al diablo del éxito, Bruce Springsteen domina el oficio de detenerse al borde del abismo insufrible, tedioso o -aún peor- dulzón del apólogo. Uno va a un concierto para divertirse, no a que le riñan. Añadan la habilidad de haber sabido rodearse de todo aquello que un hombre blanco no conseguirá ser jamás: una mujer, Patti Scialfa, que es la suya, o la sombra cálida y gigantesca de Clarence Clemons. El que, finalmente, su banda se caiga a pedazos ya casi no importa.

Renacido al éxito en esta década con un disco compuesto en respuesta al atentado a las Torres Gemelas de Nueva York en 2001 (The Rising, 2002), Bruce Springsteen hizo ver a sus compatriotas que la mayor parte de las víctimas habían sido trabajadores, el corazón de América, no ejecutivos ni profesionales de Manhattan. Siguieron otros cuatro buenos discos y una gira tras otra. Hasta hoy.

Sin embargo, demográfica y culturalmente, el mundo que canta Springsteen lleva años despidiéndose: hoy ni el país ni su presidente, ni el Partido Demócrata en el poder giran en torno al cinturón industrial del Medio Oeste -el Ohio de Youngstown y sus acererías arruinadas-, aunque para la victoria de Obama fue crucial su condición de senador por Illinois. De nuevo, el índice de paro roza el 10%, como hace un cuarto de siglo, cuando Bruce Springsteen estaba en su apogeo. Pero sus canciones de jóvenes blancos recién salidos de una escuela católica y arrojados a las líneas de montaje de los Grand Torino de Clint Eastwood pertenecen al pasado. Por cada cuatro escolares adolescentes blancos ya hay uno hispano, y muchos jóvenes profesionales de la década actual saben más de Steven van Zandt por su papel en Los Soprano, una serie de televisión, que por su contribución crucial al mejor Springsteen y a su E Street Band.

(...) Springsteen encarna ese viejo corazón de América hasta en su último disco (Working on a Dream): si trabajáis de verdad para que vuestro sueño cobre vida, no os preocupéis; aunque todos digan que los problemas están ahí para quedarse, no os preocupéis, saldréis adelante. Sigue siendo el amo.

Pablo Salvador Coderch es catedrático de Derecho Civil de la Universitat Pompeu Fabra.

Créditos da imaxe.

A Acrópole ateniense despois da Grecia Clásica (II): Os Propileos e a súa historia

Os Propileos cara a 1896

A entrada da Acróple ateniente practicamente non sufriu ningunha modificación ata o século XIV. Nese século, os florentinos, en plena expansión comercial polo Mediterráneo oriental, fixéronse co control de Atenas e para adaptarse a entrada e as súas salas para pazo ducal e fortaleza ergueron unha gran torre “toscana” diante mesmo das grandes escaleiras. Dita torre foi edificada nunca pedra máis escura que o mármore do Pentélico orixinal para o que necesario sustituir e mesmo suprimir, os corpos laterais adosados dos Propileos.

Esta torre “toscana” mantívose ata o século XIX o cal quere dicir que sobreviviu ás “inquedanzas” relixiosas dos turcos e mesmo a un raio que no 1656 destruíra practicamente toda a estrutura orixinal do pórtico.

Cando o arqueólogo arqueólogo alemá Schliemann en 1875 chegou a Atenas coa idea de reconstruír (restaurar?) a entrada da Acrópole, o primeiro que fixo foi derrubar a torre florentina, limpar a fronte norte da muralla e tratar de eliminar partes dos engadidos padecidos aos longos dos século. De feitos da escaleira orixinal tan so se conservaba parte dun pequeno treito da zona mais preto do templo de Atena Niké, todo o demais era un completo desastre cheo de lixo e de restos dos sucesivos derrumbes.

Cara a 1860 a monumental entrada esta case totalmente destruída. Non existía a cuberta e tan só estaba en pe seis columnas aínda que moi seriamente danadas, mesmo dúas delas unidas por un pequeno tramo de entallamento.

Será a partir de 1930 cando se inicien os traballos para reconstruír os propileos mediante materiais novos para a entrada xa que puidéronse aproveitar moi pouco dos restos liscados polo chan. Finalmente en 1975 os Propileos foron desmontados unha vez mais, ao igual que o templo de Atenea Niké, para tratar as partes anteriormente reconstruídas. Desmontouse o pórtico oriental tratando logo de introducir na reconstrución elementos orixinais liscados polo chan, cousa que non foi posible no pórtico exterior da entrada, de feito tal nas columnas tan só se puido sanear as partes que aínda quedan en pé. Estas obras recibirían un novo pulo nos anos 90 co gallo da celebración das Olimpíadas de 2004.

Cando vexamos os Propileos pensemos que o que estamos a ver ten menos dun século.

Hipotética reconstrución dos Propileos

Máis información en Dearqueología.

Créditos da imaxes.

Sen comentarios (IX)

Unha desas presentacións que de cando en vez chegan polo correo...

Galicia Calidade

View more presentations from AntonioMartinez.

Pazo de Meirás: novo revés á familia Franco

Se xa marchou o ditador, cando marchará a familia?

A familia de Francisco Franco sufriu onte un novo pau da Xustiza na súa cruzada por impedir que se permitan visitas públicas ao Pazo de Meirás. O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) ratificou o seu fallo de xuño e volveu rexeitar que se paralice a execución do decreto da Xunta polo que se outorga a máxima protección patrimonial á residencia estival do ditador, un agasallo pagado con fondos públicos en plena Guerra Civil. Así, segundo a sentenza, establécese a apertura ao público do inmoble un mínimo de catro días ao mes.
Pero a pesar de que esta nova resolución avala ao Goberno galego para aplicar xa o seu decreto de decembro de 2008, o que declara o pazo Ben de Interese Cultural (BIC) na categoría de monumento histórico, a Consellería de Cultura, segundo un portavoz, prefire esperar a que haxa unha resolución definitiva dos tribunais para obrigar aos Franco a abrir Meirás.
Os herdeiros do ditador, encabezados pola súa filla Carmen, propietarios do pazo situado en Sada (A Coruña), aínda poden recorrer ao Supremo para pedir a suspensión cautelar dun decreto que tamén denunciaron ante a Xustiza. Saben que a resolución definitiva pode tardar anos.
O departamento de Cultura, que agora dirixe Roberto Varela, insiste, desde a súa toma de posesión en abril, na súa vontade de facer cumprir os dereitos e deberes que implica para os donos de Meirás a máxima protección patrimonial, incluída a súa apertura ao público. Pero a consellería admite non ter aínda data para negociar coa familia Franco un calendario de visitas e acceso ao pazo. Alega que ao estar o tema aínda pendente de resolucións xudiciais, prefire esperar a unha sentenza en firme.
Os Franco recorreron ante os tribunais, sen éxito ata o momento, desde que a Xunta iniciou en 2007 o expediente para dar a máxima protección ao pazo ideado pola escritora Emilia Pardo Bazán e logo doado ao caudillo en nome do "pobo da Coruña". No seu auto de onte, o Tribunal Superior ratifica o seu fallo, no que asegura que non cabe suspender de forma cautelar o decreto da Xunta ata que haxa unha sentenza en firme sobre esa declaración BIC, tamén recorrida, e paralizar a súa apertura ao público.
O alto tribunal recorda que aínda que os herdeiros do ditador "cualifican como graves os prexuízos económicos" que lles carrexará abrir Meirás, "en ningún especifica, nin cuantifica" eses hipotéticos danos. E engaden os xuíces que tampouco é "un obstáculo insalvable para a apertura da Torres de Meirás" dado que, chegado o caso, e se as circunstancias requíreno, "pódense adoptar as medidas oportunas en función do número e características dos visitantes". O tribunal xa fallara que neste enfrontamento entre a Xunta e os Franco debe prevalecer o interese público sobre o particular.
"A estratexia de dilación da familia do ditador é unha burla absoluta", considerou Manuel Monge, presidente da Comisión pola Recuperación dá Memoria Histórica da Coruña. E moi crítico con "a falta de vontade política da Xunta para aplicar o seu decreto" e obrigar aos donos a abrilo, Monge anunciou que pedirá formalmente ao Goberno que inicie o proceso para expropiar o pazo.
A consellería de Roberto Varela alega que aplicar o que declara BIC a propiedade dos Franco sen que haxa unha sentenza en firme deixaría o histórico pazo sen protección. Con todo, recorda Monge, noutros casos a Xunta si que actúa con multas de ata 60.000 euros. Antes de deixar Cultura, o equipo de Ánxela Bugallo enviou unha carta aos Franco para negociar un réxime de visitas públicas. Non obtivo resposta.

Texto vía El País foto vía Foro por la memoria.

A hemeroteca da semana

Sábado,19-IX-09:
Calvo Serraller sobre a exposición de J. M. Broto.
Nit de l´art en Palma.
O Museo de Arqueoloxía de Barcelona recupera ao deus da fertilidade.
O MNAC fai memoria da guerra civil.
Un "rembrandt" a subasta.

Venres, 18-IX-09:
Retrospectiva sobre os 102 anos de Niemeyer.
Niemeyer, poeta do formigón armado.
Inauguración da última obra de Calatrava.
O MET revisa a autoría doutro posible "velázquez".

Xoves,17-IX-09:
Dylan exporá a súa obra pictórica no Museo N. de Dinamarca.
As galerías admiten a recesión.
Toda unha exposición para "Os zapatos" de Van Gogh.
Fotografía vía La Voz de Galicia.

Mércores, 16-IX-09:
Pecha a exposición de Sorolla en Madrid.
A arte como motror económico de Avilés.
Unha gran "burrada" como escultura.
Miguel Trillo fotógrafo das tribus urbanas.
Iraq recupara obras de gran valor arqueolóxico.
Novo premio estatal de ilustración.
Nova exposición no museo da catedral de Santiago.
Ilustración: Gallardete da batalla de Levanto vía La Voz de Galicia.

Martes, 15-IX-09:
O premio Díaz Pardo galardoa a 14 artistas galegos.
Sobre a Bienal de Estambul.
Novidades na Alcazaba de Almería.

Luns, 14-IX-09:
Pinceis en rebeldía.
Xacemento paleolítico en Requena.
"Irreversible" cuestiona os límites da arte.
O outuno do Marco.

Domingo, 13-IX-09:
Morre o fotógrafo francés W. Ronis.
Novas obras de Richard Rogers.
Santa María a Grande de Pontevedra.

A Acrópole ateniense despois da Grecia Clásica (I): O Partenón

Iniciamos hoxe unha serie de cinco entradas sobre o recorrido histórico de distintas pezas arquitectónicas da Acrópole ateniense. Esta viaxe poderá levarnos a situacións sorprendentes: o que vemos hoxe nese recinto grego é realmente da época clásica?

Non podemos afirmar con exactitude cando o Partenón deixou de ter a súa función orixinal. O que si sabemos é moito da súa evolución posterior.

No século VI xa foi empregado como igrexa cristiá adicada á Divina Gracia, engadíndoselle unha ábsida no extremo leste, cegando, ademais, a zona de acceso á cella e os intercolumnios da fachada agás un para que funcionara como entrada principal. Mantívose un interior con tres naves engadíndose piastras nos muros perimetrais da sala.

Cando a partir de mediados do XV os turcos conquistaron Atenas, convertérono unha mesquita, suprimindo o muro perimetral do templo e edificando un minarete ao carón da ábsida do leste.

Xa no século XVII, e por un debuxos conservados na Biblioteca Nacional de París, sabemos que os frontóns de Fídeas estaban practicamente destrozados: faltaban as figuras centrais dos dous conxuntos (o nacemento de Atenea e a súa competición con Poseidón). Tamén é moi coñecida a pasaxe acontecida neste mesmo século cando os turcos converteron o Partenón nun almacén de pólvora e o sueco Koenigsmark en 1687 ordenou ás tropas venecianas bombardear a edificación con que o Partenón quedou partido en dúas metades.

Teríamos que lembrar tamén, recordade que xa o fixo Iniciarte, as visicitudes dos coñecidos como os “mármores de Lord Elgin”: 56 paneis do friso das Panateneas, 15 metopas e partes dos frontóns.

Baixo a dirección do enxeñeiro Nikolas Bálanos, entre 1894 e 1941, puxéronse en pe as columnas as columnas do peristilo do norte e sur e o entaboamento perdido empregando formigón. Debemos lembrar, agora, a famosa Carta de Atenas de 1931 que marcaría os traballos de restauración e reconstrución durante moitos anos. Así permitiuse o emprego de grapas de ferro para facilitar a estabilidades dos tambores das columnas pero que co paso do tempo os mancharía de óxido e os agrietaría, e tamén foi admitido o formigón para os perpiaños pero que acabaríase agrietándose.

A finais do século pasado, concretamente en 1981 un terremoto obrigou de novo a intervir na edificación, reconstruíndose o mura da cela co aproveitamento de moitos perpiaños atopados in situ ademais doutros de nova talla.

As campañas de reconstrución restauración continúan ata os nosos dias.

Créditos das imaxes: O Partenón a principios do XX, estoupido no Partenón en 1687, columna.

Richard Wright, primeiro cabodano

Hoxe hai un ano da morte de Richard Wright, teclista do grupo británico Pink Floyd.

Como pequeno agasallo poño unha das mellores cancións xamais compostas, o Wish you where here:

Santa María a Grande, a nosa catedral do mar.

Xerardo Dasairas . A igrexa que se ergueu a costa dos gremios do mar, relémbranos, en moitos aspectos, á novela catalana de recente éxito de vendas, 'A Catedral do Mar'

A igrexa de Santa María a Grande, ou Maior, de Pontevedra foi elevada ao rango de Basílica polo Papa Xoan XXIII (1962) e na actualidade anda a preparar un magno Xubileo, amparada no seu milenarismo como parroquia. En palabras do seu actual párroco, “con esta celebración preténdese restaurar o legado histórico-artístico do templo, lembrar e divulgar a historia da parroquia, reavivar a vida e a fe da comunidade para impulsar un novo espírito solidario e convocar a celebración do milenio”. Asemade, convídanos “a considerar todo historicamente e a lembrar o pasado con gratitude, valorando que nos chegue a fe desde hai ao menos mil anos”.

A igrexa que coñecemos actualmente data do século XVI e foi erixida a costa do Gremio de Mareantes de Pontevedra sobre unha anterior igrexa románica. A máis antiga referencia a esta igrexa de Santa María, primeira parroquia de Pontevedra, provén dun documento dado por Fernando II concedéndolle ao mosteiro dos bieitos de Poio a metade das súas rendas. Ao que se ve, con este único dato, resulta difícil xustificar os mil anos de existencia da parroquia, mais iso non é obstáculo para que, con tal motivo, nos centremos nas consideracións históricas, artísticas e sociais da nova igrexa que se ergueu a costa dos gremios do mar e que nos relembra, en moitos aspectos, o best seller de Ildefonso Falcones, A Catedral do Mar.

A basílica de Pontevedra tamén leva a mesma advocación mariana, foi igualmente construída sobre a pequena e antiga igrexa en datas semellantes e foi financiada polos mareantes da época. Mesmo a mestizaxe e interculturalidade que se desprende do relato catalán, aparece aquí da man dos tradicionais albaneis e retabulistas casteláns, dos avances técnicos clásicos de italianos e flamencos e do sentido pre-barroco dos pedreiros manuelinos achegados de Portugal. Diego Gil, Cornielles de Holanda e Johán Nobre, foron os mestres reunidos neste trivium pontevedrés para dar vida ao granito da ‘Perla da arte galega’, como a definiu Ambrosio de Morais, cronista do rei Filipe II.

Fotos e texto completo vía A Nosa Terra.

A hemeroteca da semana

Sábado, 12-IX-09:
Castro de Baroña: mellorará a a súa seguridade.
Calatrava defende a súa ponte de Venecia.
Roubados varios cadros de Warhol.
Entrevista co astronauta da pintura.
Apertura das partes ocultas dos museos.
Leibovitz salva as súas fotografías.

Venres, 11-IX-09:
Inaugurada a exposición de Maruja Mallo.
O novo "Velázquez do MET".
Continúan os traballos no Pórtico da Gloria.
Restos humanos coma arte?.
Polémica sobre un "Pisarro" do Thyssen.
O Reina Sofía quere chegar aos 2 millóns de visitantes.
Sensual exposición fotográfica en Málaga.
Ilustración: O novo Velázquez do MET.

Xoves, 10-IX-09:
A "Zona cero" sen actividade arquitectónica".
Descuberto un novo "Velázquez".
Arte contemporánea en Versalles.
"A leiteira" de Vermeer regresa a Nova York.

Mércores, 9-IX-09:
Obras de Manolo Valdés en Donostia.
Illa de Pascua: novos achádegos.
Morreu Pita Andrade.
Pioneiros do grafitti en España.
Pintura española sobre o Muro de Berlín.

Martes, 8-IX-09:
Atopados restos dunha muralla do XII en Madrid.
Creada unha wiki sobre deseño español.
Arte contemporánea entre oliveiras.
Fotografía: o radical espido de Francesca Woodman.
Artistas galegos invaden Asturias.

Luns, 7-Ix-09:
Orixes da presenza humana en Altamira.
Propostas variadas na nova tempada artística.
Reclámase a Austria unha obra de Vermeer.

Domingo, 6-IX-09:
O castro de Baroña necesita máis proteccción.
As meninas invaden Ferrol.
A nova ponte de Calatrava en Venecia non é segura.
Vitor Mejuto profundiza no seu estilo xeométrico.
Exposición colectiva en torno ao erotismo.
O Guggenheim amplia as súas visitas.

Imaxe vía La Voz de Galicia.

Portico da Gloria: continúan os traballos

Varios especialistas traballan nun programa para coñecer os «puntos críticos» do Pórtico Gloria

Os labores de exploración desenvólvense de modo simultáneo ás visitas guiadas para turistas ou peregrinos.

Un equipo de especialistas traballa desde principios de setembro nun programa de investigación que ten como obxectivo solicitar datos que permitan coñecer os «puntos críticos» do complexo de esculturas do Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago de Compostela.

A cooperativa italiana Beni Culturali é a empresa responsable da realización duns labores que se corresponden coa «fase de monitorización estrutural» do Pórtico e que teñen unha duración estipulada de 11 meses, segundo informou nun comunicado a Fundación Pedro Barrié da Maza, promotora deste programa.

Dous grupos de especialistas solicitan indicadores que posibiliten «coñecer en profundidade» o sistema construtivo e a estrutura do Pórtico da Catedral, así como as causas que produciron as fisuras existentes.

Entre as actuacións desenvolvidas, destaca un estudo con videoendoscopio, que trata de determinar o espesor dos sillares do arco central do Pórtico e a técnica construtiva dos seus alicerces.

Tamén se desenvolveron probas ultrasónicas para saber a resistencia do material pétreo das esculturas, e magnetotérmicas para pescudar si na súa ancoraxe empregáronse elementos metálicos.

Ademais, acometéronse probas termográficas das bóvedas para indagar sobre posibles lesións e investigacións con georadar, co propósito de coñecer cal foi o sistema construtivo empregado no tímpano do Pórtico.

Así mesmo, esta fase de monitorización recolle tamén un relevo topográfico para coñecer as «liñas mestras» do Pórtico e que permitirá detectar «posibles deformacións».

Esta serie de actuacións pertencen á fase de estudos previos dun programa para a conservación e restauración do Pórtico promovido pola Fundación Barrié da Maza, o Arcebispado de Santiago, o Cabildo da Catedral e a Consellería de Cultura.

Os labores de investigación desenvólvense de modo simultáneo ás visitas guiadas ao Pórtico, que, segundo engade o comunicado, atraeron a case 6.000 persoas entre marzo e agosto.

Texto e foto vía La Voz de Galicia.

Residencia de fin de semana no Xapón

O arquitecto baseado en Toquio, Shin Ohori , e a súa General Design Co, veñen de rematar unha residencia de fin de semana nas montañas de Kawakami-mura, Minamisaku-arma, Pagano (Xapón).


Ohori deseñou esta edificación, chamada Mountain Research, para o seu amigo, o deseñador de moda Setsumasa Kobayashi.



Case toda a vida en Mountain Research acontece ao aire libre. Algunhas dependencias como a cociña, o almacén, o baño, un refuxio, están ubicadas en estruturas case separadas, sinxelas, descansando sobre unha plataforma multinivel. O material das estruturas é o piñeiro local, polo que cando se derruben volverán a integrarse na natureza.


Fronte á serenidade conxunto, destacan as dúas tendas de durmir situadas arriba da cuberta.

Fotos e textos adaptados vía The Cool Hunter, un dos meus blogs favoritos.

Setglass: páxina recomendada

Hoxe quixera presentarvos Setglass, unha páxina feita en Cataluña, sen referencias á súa webmáster, polo que respetarei o seu silenzo e non a identificarei.

A páxina é pura arte, pura fotografía, puro deseño, pura calidade. Unha caixa sen fondo. Inmensa. Imposoble gozala toda dun tirón. Chea de sorpresas.

Coa súa propia revista on-line e outras seccións.

Fainos adorar as súas viaxes.

Non está actualizada, pero quen dixo que a arte ten data de caducidade?

A disfrutala.

Reclaman "A arte da pintura" de Vermeer

«A arte da pintura», obra mestra do artista holandés Johannes Vermeer (cara a 1665) e vendida, ao parecer á forza ao ditador Adolf Hitler en 1940, foi reclamada polos descendentes do seu propietario lexítimo, Jaromir Czernin, informa Efe. Segundo publica o diario «Der Standard», a obra, de 130 por 110 centímetros e exposta no Museo de Historia da Arte de Viena desde 1946, era cobizada por Hitler desde 1935, dous anos logo de subir ao poder.

Andreas Theiss, o avogado encargado pola familia para a restitución do cadro, explicou ao rotativo que Czernin non tivo outra opción que vender o cadro, dado que a súa esposa estaba estigmatizada pola lei nazi de pureza da raza por ter sangue xudeu.

Agregou que os intentos da familia Czernin por recuperar a obra logo da Segunda Guerra Mundial fracasaron, pero que agora confía en que o Estado austríaco reconsidere a decisión e restitúa aos seus descendentes o cadro sen necesidade de tomar outras medidas legais.

Restitucións

Das apenas corenta obras que se atribúen a Vermeer (1632-1675), «A arte da pintura» é a de maior tamaño e considérase como o seu testamento artístico. A súa obra máis coñecida é «A moza da perla», pintada cara a 1665. O Ministerio de Cultura austriaco confirmou onte recibir esta petición e manifestou que o tema será investigado por unha comisión encargada da restitución de bens incautados polos nazis. De feito, Austria devolveu en 2006 cinco obras mestras de Gustav Klimt aos herdeiros dos seus antigos propietarios. Entre elas, un retrato de Adele Bloch-Bauer, vendido despois por 135 millóns de dólares.

Texto vía Abc, imaxe vía Artehistoria.

E os domingos Bruce Springsteen (XXIX): Cover me

O seu disco máis vendido foi, polo momento, Born in the USA. Ten xa vintecinco anos. Din que vendeu máis dun millón de Lp's en só cincuenta horas, permaneceu sete semanas seguidas como número un... Tan só nos Estados Unidos, o álbum leva vendido máis de 10 millóns de copias. Hoxe veremos o segundo corte, Cover me

París, 1985

Milán, 1985

Maruja Mallo: gran exposición en Vigo

A artista foi unha muller activa, inconformista, independente e transgresora que explorou o imaxinario creativo do século XX. Unha gran retrospectiva percorre os seus camiños coñecidos e os seus territorios esquecidos. A exposición reúne en Vigo pinturas, bosquexos, cadernos, anotacións, fotografías e publicacións que permiten ampliar a perspectiva sobre a súa figura

Nestes mesmos meses, fai exactamente 17 anos, realizábase a primeira retrospectiva institucional en España sobre Maruja Mallo (Viveiro, Lugo 1902-Madrid, 1995), preinaugurando o Centro Galego de Arte Contemporánea. Xusto un ano antes, en 1992, con motivo do 90º aniversario da artista, a galería Guillermo de Osma de Madrid realizaba unha mostra da súa obra e editaba un libro que descubría todo o seu imaxinario creativo xunto a episodios esquecidos. A obra de Maruja Mallo, non sempre comprendida na súa globalidad e en parte inexplicablemente esquecida, abriu un novo centro de arte e permitiu, no seu momento, subliñar a súa importancia ofrecéndolle un merecido recoñecemento poucos anos antes do seu falecemento. Unha nova exposición, organizada pola Fundación Caixa Galicia en Vigo, permite repensar e analizar os seus traballos, propondo un encontro cos seus camiños coñecidos mentres se investiga e innova en novas reflexións decisivas sobre a súa obra, para completar o retrato, plural e combativo, desta imprescindible artista.

É precisamente na portada do catálogo publicado en 2002 sobre a súa serie Naturezas vivas onde atopamos unha suxestiva instantánea: Maruja Mallo retratada nas praias de Chile, con algas sobre o seu corpo como máxica vestimenta. Unha imaxe que nos serve para narrar claramente a súa personalidade, a súa imaxinativa presenza, case atemporal, imprevisible. Maruja Mallo, autora paradigmática na creación contemporánea española, queda definida pola súa complexa traxectoria, a súa complicidade xeracional, as diferentes etapas artísticas que interpreta desde un ton persoal e o compromiso social e político. Escalas que compón o enérxico retrato que persegue esta exposición, o dunha muller activa, inconformista.

Esta retrospectiva, a máis completa realizada ata a actualidade, permite asentar as diferentes claves acreditadas, á vez que esclarece novos aspectos do seu traballo, penetrándonos nos seus grandes referentes mentres impulsa condutos interpretativos pouco desenvolvidos ata o momento. Desta forma, os comisarios Fernando Huici e Juan Pérez de Ayala investigan desde bosquexos ata obras, cadernos, anotacións, fotografías e bibliografía para compor novas perspectivas, algunhas especialmente clarificadoras, da súa linguaxe. Trátase de precisar a súa traxectoria partindo dun percorrido que se esixe cronolóxico pero que se apoia, ilumínase, diante de escenas temáticas, desde os anos vinte ás súas últimas composicións.

As dúas sedes da exposición exhiben eixos que se nivelan de forma constante, aliméntanse de referencias á vez que recalan noutras vías de captura teórica. Sucede así co popular, a ordenación xeométrica, as representacións da natureza e os retratos, aspectos conceptuais que rotan no seu itinerario. Resulta definitoria a súa relación co compoñente colectivo, cun rexistro popular transformado en manifesto, plasmado no seu libro O popular na plástica española a través da miña obra (1939). A materia referida ao natural afírmase como outro dos seus alicerces, desde paisaxes periféricas, escenas simbólicas, bodegóns simétricos ata mundos espaciais, oníricos. Relatos que se ordenan, como veremos, en esquemas e arquitecturas que evolucionan na súa traxectoria. Inquieta a construción dunha orde, unha identidade, un armazón conceptual que se mantén como guión creativo, en prototipos, construcións, máscaras e iconas do mar ou da terra. Estruturas que tamén afectan aos seus retratos, temática imprescindible que completa o seu repertorio, onde prevalecen as protagonistas femininas en grandes figuras, alegóricas, como enigmáticas mulleres de perfil ou danzando baixo esquemas xeométricos en Estrelas de mar (1952).

O seu itinerario constrúese a partir de constantes estruturadas como espello ou sombra, rexistro ou acusación, do seu momento. Presenciamos os seus inicios marcados pola atmosfera que vive Madrid a finais dos anos vinte, onde participa de forma activa. Será a época da Residencia de Estudantes, a amizade con Lorca, María Zambrano ou Concha Méndez, e posteriormente con Rafael Alberti e Ortega e Gasset. A súa obra bebe da emoción que respiran esas décadas, despega de enerxía creativa, desclava o real para exhibir impecables composicións de realismo máxico. Estes traballos unen aspectos perennes con outros que madurarán, e desvelan a súa aspiración por evidenciar o popular, provocar desde o compoñente social, en representacións onde predomina a colectividade, xunto ao deporte ou o estudo da figura. O propio Ortega e Gasset abre os salóns da Revista de Occidente para expor en 1928 as súas pinturas, inaugurando unha colaboración que seguirá nas portadas realizadas para a revista en anos inmediatos. Os delicados e esquemáticos debuxos que ilustran esas portadas murmuran, como veremos, unha nova etapa.

Acompañada de Benjamín Palencia e Alberto Sánchez redescubre as periferias, as marxes escuras da cidade. A denominada Escola de Vallecas, onde se inscribe nunha primeira etapa, achega temas de territorios esquecidos, que condensa en sériea Cloacas e campanarios, lugares onde Maruja Mallo ofrece a súa mirada de anatomías e fragmentos senís. Estas obras acompáñana nunha intensa estancia en París, onde expón na galería Pierre Loeb e entra en contacto con Breton, deixando impregnarse do Surrealismo que, como posicionamento, estivo presente nos seus traballos aínda que non sempre coa definitoria importancia coa que moitas veces se etiqueta o seu estilo. Con todo, resultan incuestionables os postulados que adopta nesa estancia sobre os estudos matemáticos de Torres-García e do ensaísta Matila C. Ghyka, definitorios de forma inmediata e na súa traxectoria posterior, que advertimos nos bosquexos das súas cerámicas, os retratos bidimensionales ou os bodegóns do exilio.

A etapa de tremendismo das periferias, que describe Rafael Alberti na Gaceta Literaria, muda inmediatamente en naturezas e anatomías de esquemas, recorre a formas sintéticas, frugales, que manifestan a súa ordenación xeométrica. Novas obras que, xunto á súa crecente sedución pola escenografía e o determinante traballo coa cerámica, detectamos en Esqueleto (1933) ou Arquitectura mineral (1933), debuxos que maceran a mirada experimental que brillará en anos vindeiros.

Implicada coa República, participa como docente nas Misións Pedagóxicas, que a achegan á súa terra natal. Alí sorpréndea o comezo da Guerra Civil, que a obriga a iniciar, como a outros artistas e intelectuais, un longo exilio en Iberoamérica. Nesta viaxe acompáñanlle bosquexos da relixión do traballo, nova serie de obras onde quedan integradas todas as súas obsesións, a natureza, a orde e a vida, claves que reiteran o seu estilo definitivo. A sorpresa do trigo (1936) resume mínimos compoñentes de gran intensidade poética e Arquitectura humana (1937) concilia símbolo e natureza, precepto e poética. Magníficos traballos dominados pola liña e a composición fundamental, sen adxectivos, onde seguen vixentes os fundamentos de Torres-García e Ghyka.

América enche de cor as súas obras, acentúase o onírico, o esotérico, o cósmico. Naturezas terreais e marítimas retratan as súas décadas de exilio, que constatamos no mural do cine Los Ángeles de Bos Aires ou nas súas Naturezas vivas de cunchas, flores e algas, de misterios e vida. De novo as algas, que visten o seu corpo nas fotografías nas praias de Chile, idean tamén unha simbólica e invisible arquitectura de vida, de tránsitos e ordes pensadas.

Esta exposición, xunto ao completo catálogo e o audiovisual realizado por Antón Reixa sobre a súa obra, recoñecen a intensa traxectoria de Maruja Mallo, non sempre escoitada coa detida importancia histórica. Recupéranse agora as múltiples voces desta muller transgresora, vitalista e independente.

Maruja Mallo. Casa das Artes e Fundación Caixa Galicia. Policarpo Sanz, 15 e 21. Vigo. Do 10 de setembro ao 10 de xaneiro de 2010.

Texto e ilustracións via El País.