Exposición "Roma. A pintura dun Imperio"

Roma recorda o esplendor da pintura do seu Imperio

A mostra «Roma. A pintura dun Imperio» pretende «dar unha idea á xente» do que foi a gran pintura romana «a través do pouco que queda de ela».

Roma recorda desde hoxe o esplendor que a pintura alcanzou durante a época dos Césares, e cuxas obras máis representativas perdéronse, a través dunha exposición nas escuadras do Palacio do Quirinal onde lograron reunir pezas provenientes de todos os recunchos do Imperio.

Na presentación da exposición, cuxo título é «Roma. A pintura dun Imperio», os organizadores pediron aos visitantes un esforzo de imaxinación: que pensasen nun mundo no que os cadros de Rafael, Botticelli, Velázquez, Rembrandt ou Goya perdéronse, e os seus nomes só se coñecesen polas crónicas da época.

Esa é exactamente o que hoxe ocorre con outro período de gloria da arte pictórico: o que vai desde o período clásico grego, con artistas como Apeles e Polignoto de Tasos, ata o Imperio romano, onde destacaron pintores como Studius (ou Ludius) e Fabullus (ou Famulus).

«Unha gloria absolutamente incógnita», en palabras de Antonio Paolucci, director científico de exposicións das Escuadras do Quirinal, o museo romano no que se exhibe.

A vontade de «reconstruír» dalgún xeito este legado perdido impulsou ao arqueólogo italiano Eugenio A Rocca a traer a Roma cen obras provenientes de París, Londres, Moscova, Edimburgo, Frankfurt, Nápoles e Zúric, e que se atopan entre as máis representativas e mellor conservadas da pintura romana.

A Rocca asegurou que a intención da mostra é «dar unha idea á xente» do que foi a gran pintura romana «a través do pouco que queda de ela», e sobre todo da pintura parietal, é dicir, os frescos atopados no interior de casas e palacios romanos.

Exhíbense así obras claves dos catro estilos pompeianos, desde as chamadas «Vodas Aldobrandinas», conservadas nos Museos Vaticanos, ao «Hércules e Telefo» da Basílica de Herculano, así como parte da decoración da Villa da Farnesina, en Roma.

Pero os organizadores quixeron dar unha visión máis ampla da pintura no Imperio Romano, fóra dos catro estilos.

Para iso confrontaron estas obras, que representan o cenit da gloria da Cidade Eterna e da península itálica, con pezas máis tardías e provenientes das provincias.

Así, trátase da primeira vez en que poden verse xuntos os retratos xurdidos dos talleres da metrópoli, como os que poden atoparse en Pompeia e Herculano, e os famosos retratos sobre táboa do Fayum (Exipto).

Neste sentido, A Rocca destacou a gran similitude entre ambos, a pesar de que os separen varios séculos e miles de quilómetros: «Os retratos facíanse como os romanos e os retratados querían aparecer como romanos».

Os retratos romanos buscaban unha imaxe «fisiológica», sinalou o arqueólogo, en contraposición aos retratos «tipolóxicos» dos gregos, quen plasmaban cadros de poetas, de filósofos, de políticos e demais, polo que se atopan grandes parecidos entre os membros pertencentes ao mesmo gremio.

Algo que contrasta tamén coas propias pinturas parietales, coas que se pretendía recrear, no interior das casas, paisaxes «irreais, soñados, ata ás veces surrealistas» para o deleite do seu propietario, cansado dos problemas da política ou o comercio.

«Figuras creadas a partir do aire que parecen fluctuar no baleiro», suxeitos mitológicos e paisaxes oníricos que recordan, segundo A Rocca, a grandes mestres moi posteriores.

E en concreto, o experto citou a dous pintores españois: Goya, polo seu uso do soño e o onírico, e Francisco de Zurbarán, polos seus fondos negros.

Agregou que estes artistas dan a impresión de ter contacto coas pinturas romanas, «non se sabe como».

Precisamente o chamar a atención do público sobre esta continuidade da pintura da Antigüidade na arte moderna é outro dos obxectivos da exposición, xa que, para Paolucci, trátase de «un universo perdido que atravesa a cultura de Occidente como un río subterráneo que emerxe de cando en cando».

Ilustracións e textos vía La Voz de Galicia.