Miguel Anxo. A Pietá Rondanini

Miguel Anxo Buonarroti. Pietá Rondanini, 1564; 1,95 m.

Sen dúbida esta obra é unha das miñas preferidas. Se sinto admiración polos “Escravos” inacabados ou polo “Moisés”, esta Piedade ao suxerir máis que amosar creo que culmina o traballo artístico do mestre florentino. Contén, sen expresalo, todo o sentimento, angustia, dúbidas existenciais, morais e relixiosas que o Miguel Anxo tiña na súa testa.

E por que hoxe esta entrada?. Por varios agasallos de Elisa R. En primeiro lugar as fotos que ilustran este post, logo a monografía traída desde o Hospital Español do Castelo Sforza de Milano e, finalmente, polos interminables cafés compartidos.

O que xa sabemos desta obra, é dicir, o que todo o mundo pode ler ou escribir, é o seguinte.

Grupo escultórico en mármore realizado por Miguel Anxo cando tiña 80 anos en 1564, cunha altura de case dous metros e destinada para a súa tumba, cousa que por certo e obviamente non acadou posto que está enterrado na basílica da Santa Cruz de Florencia sen esta obra. Traballou nela ata pouco antes de morrer.

Cantas diferencias con aquela Piedade do Vaticano realizada con tan só contaba con vintatrés-vintacatro anos de idade!!!

Tivo dúbidas artísticas ou conceptuais? Probablemente sexa  a única explicación para interpretar a modificación do grupo escultórico para comprender  esa obra interrompida, esa nova obra emerxente, esbozada e inacabada.

Esta obra manierista, intimista, mística, dramática, descarnada e neoplatónica amosa, unha vez máis que o artista entende que a salvación da humanidade é grazas á morte de Cristo e non polos méritos dos homes e das mulleres.

Xa non queda nada do deseño compositivo da Piedade do Vaticano (1498-99) nin se asemella á Piedade Florentina (1547-53) nin da contundencia corpórea da Piedade Palestrina (1555). Xa non hai unha composición pechada, equilibrada. Tan a dor contida e insoportable dunha nai… a soidade de dous seres unidos por algo máis ca vida. Xa non cómpre amosar a “terribitá” xa non cómpre perfilar, rematar, puír as figuras. A dor non necesita eses parámetros humanos. O “non finito” acada aquí a súa máis expresividade ao superar calquera formalismo artístico ou humano. Xa non queda nada do clasicismo renacentista. É a liberdade absoluta  do xenio creador de Miguel Anxo Buonarroti.

É necesario describir o conxunto?

Corpos de canon moi alongado, sen a musculatura tradicional do autor, María de pe suxeita co brazos o corpo do seu fillo, morto e recén baixado da cruz. Os corpos xa non son contendentes, semellan ingrávidos, etéreos nese mínimo espazo e cunha falta de equilibrio evidente. É a morte e a dor as que marcan os volumes, as que dobran as pernas de Cristo. Rostros inacabados… para reflectir máis dor? Puro misticismo contido.

Bibliografía Chiara Buniolo. The Rondanini Pietá.  Venezia, Marsilio Editori, 2015.

Fotos de Elisa R. para Iniciarte.