24/1/22

A igrexa de santa María de Mezonzo III (Vilasantar, A Coruña): exterior

 


No exterior a cabeceira é, quizais, a parte máis destacada pola súa riqueza volumétrica, acentuada pola maior altura do tramo recto da capela maior e pola variedade ornamental das cornixas. A diferencia entra a ábsida e o presbiterio da capela maior é moi acentuada o que permite dar ao seu rosetón un gran diámetro e tamén unha gran ornamentación; así o óculo reitera os arcos en forma de trevo visto polo interior. A decoración parte dun óculo lobulado, arredor do que se colocan novos círculos alternados, tamén con lóbulos e unha especie de pinzas.



Outra dos acenos de identidade da igrexa de Mezonzo é o precioso  rosetón aberto no  hastial oriental do templo, xusto sobre a ábsida central. Este  rosetón, que polo seu tratamento lembra case máis a unha  celosía, presenta un sinxela pero áxil decoración xeométrica a base de formas  lobuladas caladas e  concéntricas a través dos cales se dota de iluminación ao espazo interno das naves.







As ventas das capelas repiten o esquema de dobre arco liso visto polo interior. As chambranas están axadrezadas, igual cós cimacios que se prolongan ata as columnas das capelas laterais, e na central están aneladas por ela.

Ademais do número de xanelas, a diferenza máis  salientable entre a ábsida central e as laterais radica en que, mentres estas rematan as súas cornixas mediante  canzorros, a central dispón un rexistro de  arquiños cegos bastante habituais no  románico galego e que non deben confundirse coas fórmulas lombardas.



As cornixas das absidiolas presentan canzorros, xeralmente en proa; estes, na capela central, serven de apoio a pequenos arquiños de medio punto. O motivo ornamental máis interesante está na base da capela maior, na que se gravou un curioso entrelazo de tipo castrexo, que sinalaría a pervivencia destas composicións na arte popular.



As bóvedas proxectadas, e non realizadas, levaron a que os muros laterais das naves aparezan reforzados por contrafortes que coinciden cos arcos de faixa interiores, abríndose ocasionalmente entre eles sinxelas seteiras.


Contrafortes no muro norte



Contrafortes no muro sur

Santa María conserva as tres portadas todas con arquivoltas de medio punto, molduradas, dúas en cada unha das laterais e tres na principal.

En contraste co delicado aspecto visual da cabeceira, a fachada occidental si se cingue moito máis aos preceptos construtivos promovidos por San Bernardo para a Orde do  Cister, sendo ademais a súa portada a máis tardía das tres conservadas.



Fachada occidental

Disposta entre dous potentes contraforte e baixo unha sinxela ventá  horadado na fachada, a portada de poñente desprega tres  arquivoltas de medio punto sobre esveltas columnas culminadas con capiteis de estética máis gótica fóra dun deles que parece ser foi  re-aproveitado.


Porta occidental

Moito máis interesante é a portada sur, que probablemente en orixe daba acceso ás dependencias claustrais hoxe desaparecidas. Presenta dobre  arquivolta de medio punto sobre pares de columnas e capiteis vexetais homólogos aos da cabeceira, decorándose a  chambrana externa con sinxelas piñas, e a rosca interna con  curiosísimos  arquillos refundidos de lixeira ferradura. Estas arquivoltas descansan, como nas outras dúas portadas, en columnas acadadas de fustes lisos sobre bases áticas. Os fustes son todos de granito, menos un da porta norte que está labrado en mármore do país. O  tímpano é liso e de  lintel  trilobulado.


Fachada sur








Porta sur


A portada setentrional é a máis sinxela das tres, sendo o seu elemento máis destacable unha das columnas de mármore  veteado probablemente re-utilizada do primeiro mosteiro  prerrománico. O tímpano é liso.
Fachada norte

Porta norte


Referencias bibliográficas:

Artigo do José Manuel Tomé en Arteguías.

Izquierdo Perrín. Arte medieval (I). En Galicia Arte X. A Coruña, Hércules, pp. 428-431

Fotografías: INICIARTE.

No hay comentarios: