20/1/20

A catedral de Palencia: introdución



A Santa Iglesia Catedral Basílica de San Antolín está dedicada a  san Antolín mártir, patrón de Palencia, parte de cuxas reliquias conserva.

É unha construción de grandes proporcións: 130 metros de lonxitude, cunha anchura de 50 metros no cruceiro, máis outros tantos do claustro e sala  capitular; a ábsida roza os 43 metros de altura. Trátase dun edificio de estilo  predominantemente gótico, aínda que conserva elementos anteriores, de época  visigoda e  románica, e elementos decorativos renacentistas, barrocos e  neoclásicos. A construción comezou no século  XIV, sendo a única gran catedral castelá iniciada nesa centuria.

O exterior carece dunha fachada principal propiamente dita e preséntase austero e macizo, situación que non reflicte a grandeza do seu interior, onde poden verse máis de vinte capelas de gran interese artístico e histórico e multitude de obras de arte de todos os estilos.

Aínda que a construción da catedral gótica durou desde o século  XIV ata o  XVI, en realidade o que hoxe día obsérvase tardou case catorce séculos en ser levantado, pois a parte máis antiga da Cripta de San Antolín data do século VII e houbo importantes obras e reformas no século  XX.

O elemento máis reconocible ao exterior é a torre, elevada e sobria, algo basta tendo en conta a súa pertenza ao estilo Gótico. Estudos recentes e escavacións demostran que foi torre de carácter militar no pasado e tras cumprir esa función engadíronselle  pináculos e espadana como única decoración. A planta da catedral é de cruz latina e ten a peculiaridade de contar cun cruceiro dobre, polo que tamén dispón de cinco portas, formando así unha planta en forma de cruz patriarcal; isto é debido a que a metade da construción decidiuse substituír o primitivo cruceiro por un segundo, máis monumental. Ambos os cruceiros só se marcan en alzado e non sobresaen en planta.

A catedral é chamada popularmente A bela descoñecida. Foi o primeiro monumento do municipio de Palencia en ser declarado como Monumento Nacional, distinción que obtivo o 3 de novembro de 1929.


Restos  visigodos da Cripta.
No solar onde agora áchase a catedral houbo na Antigüedad un templo de culto pagán. Ese templo debeuse substituír máis tarde por outro  paleocristiano. De ningún dos dous queda memoria no emprazamento do edificio actual.

O vestixio máis antigo é o fondo da Cripta de  san Antolín, que é o resto dun edificio  visigodo de mediados do século VII, construído con e sobre restos romanos.

Non se sabe con exactitude quen construíu esta parte. Suponse que talvez se levantou en tempos do rei  Wamba para gardar as reliquias do mártir  san Antolín, que este rei trouxo desde  Narbona no 672, cando era bispo  Ascario.

Tras a dominación musulmá, en tempos de Sancho III o Maior restaurouse a diocese palentina na súa antiga sede da cidade de Palencia. O rei encargou a súa organización ao bispo  Ponce (ou  Poncio) que gobernou desde 1035 a 1037. A diocese necesitaba unha sede, elixíndose a súa localización no mesmo lugar que ocupaban as ruínas  visigóticas, que foron ampliadas e restauradas.


Sección  románica da Cripta de  san Antolín.
En 1035 e ante a presenza de Sancho o Maior, da corte e de varios bispos, consagrouse o novo edificio, co que quedou configurada a Cripta de  san Antolín tal e como pode verse na actualidade.

Anos despois desta restauración e probablemente en tempos do bispo Raimundo (1148-1184), edificouse un novo templo en estilo  Románico que foi consagrado en 1219, en tempos do bispo  Tello  Téllez de  Meneses (1208-1247).

En documentos oficiais denomínase a este templo  honestissima  lapidum  domus. Constaba de tres naves, varias capelas, unha portada ao oeste e unha torre. A súa cuberta era de madeira. Tiña tamén un claustro e sala  capitular. Os restos arquitectónicos que se conservan serven para determinar a súa situación e as súas dimensións aproximadas. Na actual capela maior mantéñense columnas e capiteis que fan pensar que aquela zona correspondería á ábsida. Tamén se gardan, procedentes daquela catedral  románica, algúns obxectos litúrxicos e esculturas en pedra  policromada, o sepulcro de dona Pega rabilonga (filla de Alfonso VII) e a mesa de altar de pedra que se apoia sobre columnas con capiteis da capela do Sagrario. A reixa que serve de porta á mesma capela é tamén  románica.


A catedral gótica (1321-1516)
A catedral  románica tivo un século de existencia. Ao cabo deses cen anos o bispo Don Gómez, de acordo co cabido, propuxo levantar no mesmo lugar un novo edificio, ao estilo do momento, o Gótico. Suponse que se tomou esta decisión polo mal estado do edificio  románico e pola necesidade de que Palencia tivese unha sede digna do prestixio que tomara a diocese.

Texto Wikipedia.

Fotos: Iniciarte.

No hay comentarios: