O Pórtico da Gloria (I): Introdución

Cunhas medidas de 17 metros de ancho por 4,50 de longo, o Pórtico da Gloria forma parte do vestíbulo e daba entrada á catedral. Foi rematado polo Mestre Mateo no ano 1188, segundo se di no lintel da propia obra. Fora iniciado no 1168, mentres que a catedral consagrouse no 1211 polo arcebispo Pedro Muñíz. Orixinariamente estivo policromado (aínda quedan algúns restos) e formaba parta da fachada exterior do templo polo que estivo exposto ás inclemencias temporais. No 1651 o pintor Crispín de Evelino restaurou as pinturas, cobrando por iso 130 ducados “…por pintar y encarnar los brazos, pies y manos de las figuras que están en la portada principal”.

Aínda que se tiña acceso desde o exterior, non era o último elemento arquitectónico posto que existía un gran arco central de oito metros de luz e dous laterais máis pequenos pero sen portas polo que se tiña acceso directo ao Pórtico da Gloria desde o exterior. De feito, non sería ata 1519 cando o Cabido acordou pechar o acceso á catedral xa que ata entón podíase acceder ao templo a calquera hora do día ou da noite. Entón, o mestre Martín de Blas foi encargado de pechar a entrada facendo dúas portas de madeira o que tivo por resultado a división do gran arco central, rachado, deste xeito, coa perspectiva visual deseñada polo Mestre Mateo.

No século XVII fixéronse unhas novas escaleiras de acceso, destruíndo a fachada da cripta da planta baixa. Pero a gran modificación exterior veu dada coa decisión do cabido de 1738 de levantar unha nova fachada na catedral, obra encargada a Fernando de Casas Novoa. Con esta última gran modificación, acadaríase o resultado que hoxe podemos contemplar e onde podemos ver algunhas das imaxes do exterior orixinal do pórtico como como o rei David e o rei Salomón, situadas na terraza principal da fachada. Outras dúas figuras, Abraham e Jacob, están no museo de Pontevedra e outras dúas foran un “agasallo” para o ditador Franco.

A maior parte da policromía do Pórtico desapareceu en 1866 cando Charles Thurston fixo unha ampla reportaxe fotográfica e Domingos Brucciani fixo un molde de xeso para o museo Vitoria e Alberto de Londres. As cores orixinais quedaron pegadas ao molde de xeso. Hoxe podemos contemplar nese peculiar museo londinense unha réplica da obra do mestre Mateo. Posteriormente chegaría a dárselle unha man de pintura gris azulada a algunhas zonas.


O texto, adaptado, proceden de Félix Carbó Alonso. El Pórtico de la Gloria. Misterio y Sentido. Madrid, Ediciones Encuentro-Caixanova, 2009.