Giotto di Bondone: a culminación da pintura gótica

Non contamos con excesivos datos fiables sobre a vida de Giotto dei Bondone, nin a data do seu nacemento, nin cales foron os seus mestres, nin sequera a datación exacta de moitas das súas obras. O que si coñecemos, polas crónicas dos seus contemporáneos, é a gran revolución que supuxo a súa nova concepción artística, que se pode considerar como precursora das innovacións que cambiarán a marcha da pintura occidental, desde o humanismo do Renacemento ata o século XX. Giotto nace cara a 1267 ao norte de Florencia, no val de Mugello, na aldea de Vicchio. Conta a lenda que por alí pasou na década de 1280, o gran mestre italiano Cimabue, que veu pintar a un pastor sobre unha táboa ao seu rabaño. Cimabue decidiu levalo con el e exercitalo na arte da pintura. Evidentemente, o pastor era Giotto e o absolutamente asombroso é que tomase como mestra da pintura á Natureza, nun momento no que a arte estaba dominado pola chamada "maniera greca", as liñas ondulantes e estilizadas das figuras, os fondos de ouro e a irrealidad e frialdade afastada dos personaxes. Pero Giotto apuntaría, con este escrutamento da Natureza, unha concepción nova da arte da pintura.

Tras os anos de aprendizaxe no taller de Cimabue, Giotto dei Bondone chegou co mestre á recentemente construída basílica de San Francisco, en Así. A orde franciscana era a máis poderosa na época e, coa súa igrexa, quería render unha homenaxe ao santo fundador, que estaba enterrado no propio templo, na cripta da basílica Inferior. Coa decoración ao fresco da basílica Superior, Giotto deu á pintura o primeiro ciclo narrativo sobre a historia dun santo. Foi aquí, en Asís, nos últimos anos do século XIII, cando o mestre puido dar mostras da súa nova concepción artística. Giotto figurou unhas escenas na que se consegue determinar un lugar concreto, un espazo verosímil onde as figuras insérense de forma natural. Aínda que, en certa medida, a súa formulación espacial é bastante primitiva, a súa observación da Natureza lévalle a crear un marco real, xa sexa con arquitecturas, xa nunha paisaxe aberta, onde transcorren os acontecementos narrados. Ademais, Giotto individualiza aos personaxes, que toman características e trazos propios ben definidos: xestos, movementos, expresión, algo que non ocorría desde a Idade Antiga.

Será a partir deste momento, cando Giotto empeza a ser considerado o gran mestre do seu tempo, rompendo co estilo decorativo bizantinizante que dominaba a pintura ata ese momento. Giotto era chamado de todas as partes de Italia requirido polos personaxes máis poderosos, non só ordes eclesiásticas, tamén mercadores, banqueiros e comercianes. Tanto ao fresco como en táboa, Giotto renovou a linguaxe figurativa de toda a súa época. Dos primeiros anos do Trecento, son algunhas das táboas máis interesantes do mestre italiano. Algúns crucifixos e retablos co motivo tradicional da Maestà, isto é, a Virxe e o Neno rodeado de anxos, son boas mostras do seu revolucionario estilo.

Conquistada a súa posición social, o último encargo que recibiu Giotto, cara a 1334, foi a dirección dos traballos da catedral de Florencia e das obras urbanísticas da cidade. Todo iso dá mostras do labor e as conquistas que conseguise en vida o mestre italiano, cuxa paráfrasis máis importante atopámola en boca de Vasari, pai da moderna historia da arte, que, nas súas Vite de 1555, sitúa na pintura de Giotto o nacemento da arte italiana.

Admirade a presentación, traducida, do profesor Tomás Pérez:

View Upload your own