A catedral da Asunción de Valencia (II): A Porta dos Apóstolos

Continuando a visita pola catedral, tomo nota do que conta a Wikipedia desta porta:

Porta dos Apóstolos, chamada así polas estatuas dos doce apóstolos que alberga. De estilo gótico francés, contrasta notablemente coa porta románica de l'Almoina con que confronta á outra parte do cruceiro. Sábese que na súa construción traballou Nicolás de Ancona ou de Autun desde 1303 e que en 1354 xa estaba acabada. Fose quen for o seu autor, era un mal coñecedor da pedra do país, pois empregou unha de tipo quebradizo que se degradou con rapidez e que obrigou a continuas reparacións, xa documentadas no século xv. Durante os anos 1960 a porta foi completamente restaurada e as figuras orixinais -en moi mal estado de conservación- foron expostas no museo da catedral e substituídas por copias, que son as que hoxe decoran a porta.

A porta ábrese abucinada sobre un muro resaltado que lle serve de encadramento. Consta de tres arquivoltas oxivais decoradas, respectivamente, con catorce figuras de anxos (a interior), dezaseis de santos e dezaoito de profetas (o exterior), colocadas unhas sobre as outras, seguindo a dirección dos arcos e cada unha cos seus correspondentes doseletes. Todas estas figuras, en total 48, estaban policromadas.

Estas tres arquivoltas apóianse sobre seis doseletes -tres a cada lado- que protexen seis estatuas de apóstolos apoiados, á súa vez, sobre piares de sección prismática triangular cuxas caras se decoran con cuadrifolios con esfinxes da virxe e do Arcanxo, en relevo, e varios escudos do rei, familiares (como os Borja ou os Centelles) e gremiais. Os outros seis apóstolos aparecen situados fóra do arco, pero sobre idénticos pedestais. No ángulo que forma a porta co muro da igrexa, a ambos os dous lados, aparecen, en senllos doseletes góticos, as estatuas de San Sixto e San Lorenzo e de San Valerio e San Vicente Mártir. Os batientes ou follas das portas, os cravos e os ferraxes da porta son orixinais de 1438.

Tímpano coa Virxe María

A arquivolta queda enmarcada por un gablete abonado por arquerías cegas con estatuas. Na parte superior da fachada, tamén dentro dun gablete, ábrese un gran rosetón de seis puntas, que representa a estrela de David ou Salomón, de 6.45 metros de diámetro, constituída por dous triángulos equiláteros entrelazados nos intersticios da que figuran varios adornos de tracería calada que enmarca vidreiras polícromas. Este rosetón foi case totalmente reconstruído nos anos 1960 ao sufrir o mal da pedra. Como apunta Joan Fuster, esta estrela salomónica é bastante difícil de explicar na entrada dun templo católico. Especúlase que, ante a falta de fondos para a construción da porta, pediuse prestado diñeiro aos prestamistas xudeus, e estes accederon a cambio de que figurase a estrela no rosetón.

Interior da Porta dos Apóstolos

No tímpano da porta atópase a imaxe de Santa María, baixo a advocación da que foi consagrada a catedral, co neno en brazos e rodeada de oito anxos músicos; antes de 1599 esta imaxe da Virxe do tímpano atopábase no mainel, de maneira moi similar á que hai na igrexa arciprestal de Morella.

A Estrela de David sobre a Porta dos Apóstolos

No pé da porta dos Apóstolos reúnese todos os xoves ás 12 da mañá, o Tribunal das Augas, reliquia secular da administración de xustiza correspondente ao dereito de augas na horta de Valencia. Probablemente xa se reunía en leste mesmo lugar cando a actual catedral era aínda mesquita.