Capela da Corticela na Catedral de Santiago

Unha das primeiras consecuencias artísticas do levantamento da basílica prerrománica de Santiago de Compostela, foi a extensión do seu modelo arquitectónico nas contornas da nova urbe galega. Deste xeito a aparecen varias igrexas con clara influencias compostelá, tal e como poden ser consideradas os templos de santa María da Corticela (Santiago de Compostela), san Sadurniño de Goiáns (Porto do Son), san Pedro de Ansemil (Silleda), san Pedro de Orazo (A Estrada) ou Santiago de Mens (Malpica)

Esta fermosa e pequena capela da Corticela na actualidade atópase integrada dentro do templo catedralicio de Santiago mais nas súas orixes era unha igrexa exenta. As súas orixes están nos tempos do bispo Sisenando, é dicir, a finais do século X.

O arcebispo Jerónimo del Hoyo, a principios do século XVII, nas súas famosas Memorias del Arzobispado de Santiago, escribiu que na Corticela “dezian las horas algunos de los monges quel rey do Alonso el Casto truxo”. Isto ten levado a pensar aos historiadores da catedral que o bispo Sisenando establecera unha comunidade de monxes e que lle sería confirmada a posesión polo rei Ordoño II ao abade Gutto no ano 912. Esta comunidade, pequena nas súas orixes, recibirían máis terreos extramuros, no lugar de Pinario (actual mosteiro de san martiño Pinario)

Tras a razzia de Almanzor, no 997, foi necesaria a reconstrución da Corticela, en tempos do bispo Pedro de Mezonzo (circa ano 1000), permanecendo sen modificacións ata a edificación da catedral románica polo que foi necesario que os terreos colindantes ao pequeno templo pasaran a formar parte da grandiosa catedral, acordo que foi recollido nunha concordia acadada no ano 1077. Posteriormente, xa no século XIII, a Corticela volvería padecer grandes reformas a pesar do cal aínda conserva a súa concepción prerrománica.

Interior da capela

Nas  súas orixes, a capela mandada levantar polo bispo Sisenando tiña unha gran, único e rectangular, presbiterio. As dúas capelas que podemos contemplar na actualidade, foron engadidas máis tarde, polo que se comprende as súas desiguais proporcións, o aparello e o grosor dos muros. É de planta lonxitudinal de tres naves. As naves, a pesares de seren reedificadas, semellan manter as proporcións orixinais, agás na súa lonxitude, xa que de tres tramos pasaron a dous (o que permitiu facer a capela de san Nicolás na catedral) esta afirmación foi corroborada nas escavacións de 1966 dirixidas polo admirado, Chamoso Lamas.  O templo contaría cunha lonxitude de trece metros aos igual cos outros levantados nos tempos do citado bispo Sisenando, é dicir de san Sadurniño de Goiáns e de san Pedro de Ansemil. Orixinalmente a cuberta tivo que  seren de madeira  pola ausencia de contrafortes no exterior e polas dimensións e altura das naves. A cuberta abovedada do presbiterio procede das reformas do século XIII. O templo ilumínase de xeito natural por medio de seis pequenas e abucinadas xanelas así como polo gran rosetón do oeste (celosía pétrea, con gran baquetón e taqueado xaquense tan característico do camiño).

Para acceder na actualidade a este fermoso templo debemos entrar na catedral de Santiago pola porta norte e atravesar un corredor do século XVIII. A súa fachada está presidida por unha Epifanía. Conta con fustes lisos e capiteis de decoración vexetal, con tripla arquivolta.

No seu interior e no muro norte, destaca o conxunto de Xesús na horta das oliveiras, realizado en granito policromado no século XV. Cabe salientar que é parroquia do estranxeiros desde 1527.

Tal como se pode apreciar nas fotos do exterior realizadas por Fran Méndez para INICIARTE, a capela da Corticela está xa integrada no conxunto edilicio da catedral.