Arquitectura cisterciense: a austeridade

O abade Bernardo de Claraval concibía as igrexas, nas que se debía honrar a Deus, afastadas de calquera exceso ornamental. Propuxo por iso un tipo de edifico caracterizado por unha austeridade construtiva absoluta; chegou, incluso, a prescindir dos capiteis esculpidos que abundaban nos edificios románicos. Segundo a súa opinión, estes capiteis podían distraer os monxes no seu retiro.

“Nas igrexas cólganse máis ben rodas que coroas, cargadas de perlas, rodeadas de lámpadas. A xeito de candelabros, vense verdadeiras árbores de bronce labradas con admirable arte e que non sorprenden menos que as pedrarías dos cirios que sosteñen. Oh, vaidade de vaidades, pero máis loucura aínda que vaidade! A igrexa resplandece por todas partes, pero os pobres viven na indulxencia; esas pedras están cubertas de douraduras mentres os seus fillos están faltos de vestidos; os aleccionados encontra na igrexa o medio de satisfacer a súa curiosidade, pero os pobres non encontran nela nada con que sustentar a súa miseria”.

 Crítica de san Bernardo á ostentación do gótico. Incluído en G. DUBY. San Bernardo y el arte cisterciense.

Tal austeridade foi defendida tamén polos seus seguidores, que plasmaron estas ideas en escritos como o seguinte:

“Por que esas grúas e esas lebres, eses gamos e eses cervos e esas pegas (…), nos claustros dos monxes? (…) todo iso non está conforme coa pobreza monástica, e non serve máis que para satisfacer os ollos dos curiosos (…) Se algún, preferindo a pobreza de Xesucristo a todos os praceres dos ollos, quere manterse nos límites do necesario, e se, no canto destes edificios de dimensións vanas e superfluas, escolle pequenas construcións dos relixiosos pobres; se, cando entra nun oratorio feito de pedras ásperas, non encontra alí nin esculturas, nin pintura (…), nin secuencias da Sagrada Escritura; se o resplandor das luces, co esplendor dos metais que están feitos os obxectos de culto, non o marabilla, e se, moi ao contrario, todo o que ve lle parece pobre e se entristece de estar, por así dicilo, afastado do Paraíso e somerxido na monotonía dunha escura prisión, de onde lle vén esa tristura, esa aflición? Pregúntovos. Se aprendeu de Xesús Noso Señor, a ser humilde e doce de corazón (…) continuará, pregúntovos, atándose a esas belezas miserables e exteriores de todo?".

Alfred de Reivalux. Miroir de la Charité.

Xurdiu, deste xeito, un estilo construtivo caracterizado pola austeridade decorativa e ornamental, que se impuxo nos mosteiros que seguían as normas de san Bernardo: os mosteiros cisterciense.

Imaxes: Mosteiro de Armenteira (Meis, Pontevedra)
 

Rematamos con este vídeo de Asun, visto no magnífico blog Polos Vieiros da arte. Non esquezades ler as outras entradas coa etiqueta "Arquitectura cisterciense".