Tiziano: Carlos V dacabalo en Mühlberg

Carlos V dacabalo en Mühlberg. Tiziano. 1548. Museo do Prado, 332 x 279 cm. Óleo sobre lenzo.

Imos empregar hoxe tres recursos que calquera estudante de arte debe manexar: o portal web Artehistoria, a Enciclopedia do Museo do Prado e o Google Earth. Do primeiro seleccionamos o comentario da obra e o vídeo; do segundo podemos coller unha biografía do pintor veneciano e un comentario desta obra e do terceiro fixemos unha selección fotográfica.

Carlos I de España e V de Alemaña, pai de Felipe II, foi o emperador que conquistou case todo o mundo católico coñecido no momento. Guerreiro e hábil político, Carlos V utilizou a arte como ningún monarca fíxoo ata o momento, así como a súa imaxe de propaganda política. Tiziano foi o artista que mellor se acomodou a este emprego, mantendo sempre a súa independencia, posto que nunca aceptou trasladarse a España para traballar co emperador. Neste lenzo Tiziano retrátalle momentos antes da vitoria de Mühlberg contra os príncipes protestantes de Alemaña e os Países Baixos que se aliaron contra o dominio imperial. O transfondo era claramente político, pero a escusa foi a guerra relixiosa entre católicos e protestantes. Talvez por isto, Tiziano dota á imaxe do emperador dun aura case sacra, no seu xesto determinado, impertérrito e alleo a fatígaa. A batalla desenvolveuse ata o momento sen decantarse cara a ningún bando; Carlos V detén o seu cabalo fronte ao río Elba, tras o cal os protestantes fixéronse fortes. Anoitece, pero segundo as crónicas da época, por suposto pagadas polo emperador, durante o momento en que Carlos V decidía se cruzar o río ou non para acabar co inimigo, o sol detívose para concederlle luz, e xa que logo vantaxe, como ocorreu con Josué nas Sacras Escrituras.



















Outra referencia é a de Xullo César, co soado paso do Rubicón, que nunca se atreveu a cruzar e que Carlos V si atravesa, e xa que logo vence. É, como pode verse, unha complejísima elaboración iconográfica, que transcende dúas, tres ou ata máis lecturas. O colorido tizianesco apréciase polo demais en toda a súa plenitude: os vermellos e ocres da tea son inimitables. Ademais, inaugura un xénero que ata o momento habíase tratado moi timidamente e que alcanza o seu esplendor no Barroco: o retrato real dacabalo.














Como dato curioso, que fala en favor do rigor histórico do artista, a armadura que viches o monarca é unha valiosísima peza labrada en ouro e prata que se conserva na Real Armería de Madrid. Conservado nos diferentes palacios reais que o emperador fíxose construír en España, o cadro sufriu o incendio do Alcázar de Madrid en 1734, aínda que por fortuna puido restaurarse. Pasou, co resto da colección real española, ao Museo do Prado no século XIX.

Texto vía Artehistoria, fotos vía Google Earth.

Finalmente, valorade o seguinte vídeo sobre o poder e a súa iconografía.