Simón Rodríguez e a arquitectura barroca de placas

O arquitecto barroco galego Simón Rodríguez (1697-1752), opta por valorar o material en si mesmo, dominando á perfección a estereotomía dun granito que, nas súas mans, xeometrízase e converte no elemento volumétrico desafiante da estática nesa sucesión de placas que deron nome a esta peculiar fase do barroco galego. É, sen dúbida, o arquitecto barroco máis interesante de Galicia. Destaca o seu interese polos volumes e as estruturas arquitectónicas, ao que hai que engadir a súa dedicación á retablística e a carpintería. Fai unha peculiar interpretación do tratamento do material, a base do xogo de volumes xeométricos que caracteriza o chamado estilo de placas.

Simón Rodríguez é tamén un anticlásico en canto á concepción estrutural do edificio, e proba diso é o desafío á estática e ás normas da construción na fachada do convento de Santa Clara (1719), un dos edificios máis audaces do barroco español, fachada ficticia tras a cal non achar a igrexa senón simplemente a portería do convento e un pequeno xardín polo que se accede ao recinto relixioso. O efecto dominante da fachada é o dun gran retablo pétreo, unha obra de marquetería na cal os distintos elementos decorativos van gañando volume e forza plástica a medida que ascenden no muro. A decoración concéntrase na rúa central, na que alternan os espazos macizos e ocos flanqueados por unha indescritible variedade de molduras, placas semicirculares e cilíndricas, grapas, volutas, frontóns partidos... ata culminar no abigarrado frontón triangular que acubilla no seu parte central o escudo da Orde e que está rematado central e lateralmente por tres insólitos cilindros que dan un indubidable aire de modernidade á fachada, É moi persoal tamén a concepción dos seus retablos que, como sinala Folgar de la Calle, convértense nas súas mans en escenarios nos que obriga ao espectador a penetrar na súa profundidade para abarcalos integramente; véxase por exemplo o retablo da igrexa da Compañía de Jesús de Santiago (1727).

En 1729 Simón Rodríguez deu as trazas e dirixiu as obras da capela do Cristo do convento de Conxo (Santiago) destinada a acubillar unha imaxe do Crucificado atribuída a Gregorio Fernández, onde non só se ocupou da arquitectura senón que deseñou tamén os retablos e sepulcros.

A partir de 1740 a actividade artística de Simón Rodríguez é moito menor:a igrexa de San Francisco de Santiago (1740), a capela da Terceira Orde Franciscana da Coruña (1743), quizá a intervención da igrexa de San Nicolás da Coruña, e a igrexa do convento de Santa Clara de Allariz (1749). A igrexa de San Francisco foi alterada na súa traza barroca para darlle un novo aire neoclásico. O interior da igrexa si responde á formulación de Simón Rodríguez, dominando o xogo volumétrico dos placados de pedra, o voo das cornixas ou a presenza de portas e marcos de retablos decorados con estes mesmos motivos.

Simón Rodríguez morre en 1752 sen chegar a ver concluída a igrexa franciscana.

Bibliografía: Mª del Carmen Folgar de la Calle. Simón Rodríguez. 1989, Fundación Barrié.