Praza de Lugo, número 11

Como hai moito tempo non aparece nada en INICIARTE sobre a arquitectura da Coruña e co gallo da remodelación da fachada, imos ver hoxe o edificio da Praza de Pontevedra nº 11. En primeiro lugar debemos contextualizalo no desenvolvemento urbanístico da segunda metade do século XIX e en aplicación do primeiro ensanche coruñés. En segundo lugar debemos ter en conta a obra do arquitecto Ciórraga Bastida, elemento clave na difusión do uso da galería na cidade. E finalmente, considero que esta obra aínda non modernista senón a derradeira e decorativista fase do estilo que denominamos “tradicional coruñés”. Lembrade que xa temos falado do modernismo na cidade.

Tamén se podería engadir, para rematar esta introdución, que a Praza de Lugo constitúe todo un magnífico exemplo da historia da arquitectura coruñesa durante case un século, desde finais do XIX ata finais do XX: tradicional coruñés, modernismo, eclecticismo relixioso, eclecticismo rexionalista, racionalismo…

O edificio nº 11 foi deseñado do mesmo xeito que os seus “irmáns” dos número 10 e 12 posto que Xoán de Ciórraga repetiu o mesmo deseño para o promotor Manuel Reboredo Silva.. As diferencias entre os tres, ademais da data da súa edificación (en 1898 o nº 10 e en 1904 os outros dous) son tan só de pequenos elementos decorativos nas fachadas e no número de andares engadidos ao longo dos anos.


Estes tres edificios de Ciórraga, orixinalmente foran deseñados con tres andares, ático recuado da fachada e terraza. Precisamente coa escusa do difícil mantemento da terraza en 1923 autorizouse ao número 12 levar o ático ata a fachada e engadindo un novo andar que sería completado anos máis tarde. Resultado cinco alturas. Tamén no primeiro terzo do XX o ático do número 11 foi levado ata a fronte da fachada, eliminando a terraza.


O edificio (ou os edificios) ten unha distribución espacial non moi frecuente na cidade posto que o que marcaban as normas urbanísticas e que só o primeiro andar, o principal, levara balcón (podería ser un balcón por oco ou ben corrido), mais Ciórraga deseña os dous primeiros andares con balcón central (tal e como tamén fixo na rúa Betanzos, nº 1) e o terceiro con galería. Os baixos e os marcos dos oco son de perpiaños e o resto da parede non vai con revoco, como era tradicional, senón que levan azulexos, sendo esta a principal novidade decorativa. Estes azulexos, que veñen de ser amañados, están decorados con figuras de cisnes, vexetación e xarriños con flores en vivas cores. Ademais hai que subliñar, como elemento característico dos primeiros anos do XX na Coruña, o fermoso traballo dos ebanistas nas galerías (a destacar as ménsulas con figuras varias) e dos vidreiros. Na actualidade as galerías están pintadas en branco, cando, orixinalmente estiveran en siena. Estas dúas cores, xunto co verde, eran as únicas permitidas pola Real Academia de Belas Artes da Nosa Señora do Rosario.
A distribución en planta é a que adoitaba facerse: na fachada un gabinete e unha sala; na parte traseira a cociña e o comedor que ventilan a un gran patio e no centro varios dormitorios.

Bibliografía:
Esteban Fernández. A Coruña, guía de arquitectura. A Coruña, COAG, 1998.
Xosé L. Martínez e Xan Casabella. Catálogo de arquitectura. A Coruña 1890-1940. A Coruña, COAG, 1989.
Xosé A. Martínez,”A Coruña”. En A Coruña. Madrid, Ed. Mediterráneo, 1997. ISBN 84-7156-329-0, pp. 9-34

Fotos: INICIARTE.