Catedral de Astorga: fachada barroca

A Catedral de Astorga, dedicada a Santa María, é a sede episcopal da diócese de Astorga, documentada desde o século III co título de Apostólica. Atópase na cidade de Astorga (León).

Antes do edificio actual existiu un templo prerrománico e outro de estilo románico consagrado no ano 1069, que puido talvez ser terminado a mediados do século XIII, sen que se teñan moitas noticias da súa construción. A actual catedral comezou a edificarse pola cabeceira no século XV (1471) en estilo gótico (naves e capelas) e seguiu nos séculos posteriores coa portada sur e dúas capelas perpendiculares á nave en estilo renacentista e a fachada principal en barroco do século XVIII. A obra gótica ten posibles vínculos cos arquitectos Juan de Colonia e o seu fillo Simón de Colonia no que se refire á construción orixinal, atribuíndose o traballo do século XVI a Rodrigo Gil de Hontañón. 

É de planta basilical con tres naves que se prolongan sobre a planta románica e capelas entre contrafuertes e tres ábsidas poligonales; as bóvedas son de crucería. Os alicerces que as sustentan non teñen capiteis senón que se prolongan uníndose cos nervios das mesmas. Ten dúas torres cadradas aos pés, con chapiteles de lousa. Estrutúrase mediante tres naves con capelas encostadas, sendo a nave principal de maior anchura que as laterais. Os alicerces que dividen as naves son fasciculados con multitude de baquetones que se prolongan nos distintos nervios das bóvedas estreladas. E dicimos baquetóns pois na catedral de Astorga estes soportes non se poden considerar columnas pois non rematan en capiteis, senón que formar un todo continuo entre o fuste e os nervios.

En canto ao alzado da Catedral de Astorga, presenta dous niveis, o dos arcos formeiros agudos e un amplo claristorio con grandes ventás tamén de perfil oxival con tracerías moi decorativas. Xa que logo prescíndese do nivel intermedio ou triforio.

A orientación do edificio é inusual pois a súa cabeceira disponse cara ao nordés, sendo o normal unha orientación cara ao leste

Case adxacente á catedral atópase o Palacio Episcopal de Astorga de Antoni Gaudí.

O edificio sufriu graves danos co terremoto de Lisboa de 1755 e na seguinte centuria considerables deterioracións por causa das tropas de Napoleón, especialmente no claustro.

A fachada principal supuxo o triunfo do estilo barroco leonés. Móstrase ao espectador como un gran retablo de pedra cuxa execución deber á dirección dos arquitectos Francisco e Manuel de Lástraa Alvear (pai e fillo) que traballaron nesta obra desde finais do século XVII ata principios do XVIII. Interveu tamén nos últimos anos (1708-1710) o mestre Pablo Antonio Ruiz.

Esta fachada articúlase a imitación da fachada occidental gótica da catedral de León con tres portadas abucinadas ricamente labradas, limitadas nos seus flancos por dúas torres, que se unen ao corpo central por medio de elegantes arbotantes e balconcillos labrados con esmero. Remátase con torreciñas e pináculos, como na de León, pero adaptados ao estilo barroco.

Das tres portadas de acceso a central ocupa un espazo bastante maior en anchura. Os tres ocos avanzan a modo de pórtico, con gran riqueza de tallado e separados uns doutros con columnas ajarronadas e moi traballadas. Esta ornamentación do pórtico, máis as columnas panzudas e os relevos dos paramentos recordan o proxecto que asinou Pedro de Valladolid para a culminación da portada do convento de San Marcos de León.

O arco da porta central é trilobulado. Na bóveda foron labradas copiosas escenas con iconografía do evanxeo:

-Purificación do templo (expulsión dos mercadores)

-Parábola da muller adúltera

-Dúas curacións, a do home hidrópico nun sábado e a do cego de Betsaida (que vai vestido de peregrino, en alusión ao Camiño de Santiago)

-Escena do Descendimiento con alegorías da Inocencia e a Piedade.

Na hornacina central da fachada vese a imaxe da Asunción (titular da catedral). Máis arriba, nun tímpano triangular está a representación de Santiago que recibe e despide aos peregrinos que pasan por alí. No vértice do triángulo aparece a representación mística do Cordeiro, custodiado por catro anxos. A ambos os dous lados e nos alicerces están as figuras de San Pedro e San Pablo que son fieis representantes da cristiandad e da Igrexa católica. No centro ábrese un gran óculo cuxa vidreira (vista desde o interior) representa a Cristo resucitado. Por encima hai unha balaustrada decorada con sirenas e grutescos e na cima, un rosetón calado que se coroa con pináculos barrocos e roleos. O pináculo central culmina cunha cruz e baixo ela, a representación do pelícano como símbolo da eucaristía.

A construción das torres comezou no último terzo do século XVII. Son dúas torres xemelgas laterais baixo as que se sitúan unhas capelas cun ollo central polo que pode subirse as campás; os perpiaños de cada torre ofrecen á vista tonalidades distintas, desde o verde ata o rosa. As torres únense ao corpo central por medio de arbotantes. Están cubertas por chapiteles.

Información procedente da Wikipedia, Arte guías e de Astorga. Fotos de INICIARTE.