29/3/11

Felipe IV: un novo "velázquez" no Metropolitan

Noticia publicada hai uns meses por El País:

A colección do Museo Metropolitan de Nova York conta desde onte con seis (e non con cinco) lenzos de Velázquez. O conservador de pintura europea, Keith Christiansen, e o restaurador xefe, Michael Gallagher, fixeron públicas as súas investigacións en torno ao retrato de Felipe IV que durante máis de tres décadas fora atribuído ao taller do mestre sevillano, pero non ao seu maxistral pincel.

"Ábrese unha nova fiestra sobre o traballo do pintor", di o restaurador.

A proba definitiva chegou tras unha viaxe a Madrid para un estudo.

O cadro, realizado en 1624 cando o monarca contaba con 19 anos, foi doado como un velázquez á colección do Metropolitan en 1913 polo prominente comerciante neoiorquino e destacado coleccionista Benjamin Altman. En 1973 o museo decidiu atribuílo ao seu taller. A pintura fora mal restaurada en 1913 por encargo do marchante Joseph Duveen, famoso pola súa afección a alentar aos restauradores a repintar e suavizar os tons para que os cadros parecesen máis serios, e fosen deste xeito máis do gusto do mercado, máis vendibles. Os engadidos que fixeron ao retrato de Felipe IV antes de que fose doado ao Metropolitan afastaban a obra do estilo de Velázquez. Tanto, que arroxaban serias dúbidas sobre a súa autoría.
Case un século despois, desde principios do outono de 2009, Michael Gallagher retirou con sumo coidado esas capas de verniz amarelado, así como os engadidos. "O cadro estaba especialmente danado", explica en conversación telefónica. "Foi restaurado no século XVIII e logo a principios do século XX. Os negros estaban especialmente en mal estado". O traballo de limpeza e restauración logrou convencer aos expertos, incluído ao recoñecido especialista Jonathan Brown, que declarou a The New York Estafes que aínda que o cadro sufriu perdas "o que queda é de Velázquez".
Gallagher terminou de limpar o lenzo o pasado mes de xaneiro e foi entón cando comezaron os estudos que lograron determinar a autoría da obra. A similitude das formas do cadro do Metropolitan cun retrato de busto do rei pertencente ao Museo Meadows de Dallas foi o primeiro signo alentador nun arduo proceso no que o entusiasmo dosificouse con precaución.
A proba definitiva chegou tras unha viaxe a Madrid para levar a cabo un minucioso estudo do retrato oficial do rei pertencente á colección do Museo do Prado. O estudo de raios X ao que se someteu a este cadro mostraba que había outro retrato anterior do monarca no mesmo lenzo. Ese retrato oculto coincide co do Metropolitan. Os expertos do museo aseguran que o retrato de Felipe IV que se atopa en Nova York é unha copia que realizou, asinou e cobrou o propio Velázquez -existe un recibo do pintor por esta obra- a partir do retrato orixinal sobre o que repintó. O retrato do Prado procede da colección real e polo tanto foi o retrato oficial do rei. O pintor usou un estilo máis fluído e logrado na última versión.
"A atribución deste cadro a Velázquez expón novas preguntas e abre unha nova fiestra aos métodos de traballo do pintor e o funcionamento do seu taller", explica Gallagher. O ano pasado o Metropolitan tamén atribuíu a Velázquez outra das obras da súa colección, Retrato dun home. Aínda quedan polo menos dous lenzos máis na colección que parecen proceder do taller de Velázquez. Cabre preguntarse se haberá novos descubrimentos. "O museo aclarou dúas incógnitas e polo momento non hai plans de estudar o resto dos cadros do taller", conclúe Michael Gallagher.

No hay comentarios: