A escultura na catedral de Santiago: A Fachada de Praterías (III) no Códice Calixtinus

O Codex Calixtinus (arquivo da Catedral de Santiago) é un manuscrito ilustrado ou iluminado de mediados do século XII. Destaca por ser considerado o primeiro libro de viaxes a Santiago, ademais de conter oracións, miragres e textos litúrxicos relacionados co apóstolo. Así é como se describe a fachada de Praterías:

"A porta meridional da basílica do Apóstolo ten, como dixemos, dúas entradas e catro follas. Na entrada da dereita, pola parte de fóra está esculpida, en primeiro termo, de modo admirable, encima das portas, o prendimiento do Señor. Alí véselle atado á columna a mans dos xudeus, e azoutado con correas, mentres Pilatos está sentado no seu trono en actitude de xuíz. Na franxa seguinte, encima da anterior, aparece a bienaventurada Virxe María, Nai de Deus, co seu Fillo en Belén, e os tres Reis que veñen coa súa tripla ofrenda a visitar ao Neno e á Nai, e a estrela e o anxo que os advirte de que non volvan ao palacio de Herodes.

Nas xambas desta entrada hai dous apóstolos, un á dereita e outro á esquerda, como gardiáns das portas. De igual xeito na entrada da esquerda, tamén nas xambas, hai outros dous apóstolos. En primeiro termo da mesma entrada, sobre as portas, están esculpidas as tentacións do Señor. En efecto, ante o Señor aparecen uns horribles anxos como monstros, que lle colocan sobre o pináculo do templo. Outros lle presentan pedras incitándolle a que as converta en pan, mentres que outros lle mostran os reinos do mundo insinuando que llos darán se prostrándose adóraos, ¡cousa que Deus non queira! Pero hai tamén outros anxos brancos, é dicir, bos, ás súas costas e por arriba, adorándolle con incensarios.

No mesmo pórtico aparecen catro leóns, un á dereita nunha das entradas, e outro á esquerda na outra. Na parte alta do alicerce, entre as dúas entradas, hai outros dous feroces leóns, coas grupas apoiadas o un contra o outro. No mesmo pórtico hai ademais once columnas: cinco á dereita, á entrada dereita; e cinco á esquerda, na entrada da esquerda; mentres que a undécima está entre as dúas entradas, dividindo os ciborios. Estas columnas, unhas de mármore e outras de pedra, teñen esculpidas belas imaxes de flores, homes, aves e animais. O mármore é de cor branca.

E non se ha de botar en esquecemento que xunto á escena das tentacións do Señor, está representada unha muller que sostén nas súas mans a cabeza putrefacta do seu amante, arrancada polo propio marido, quen a obriga a bicala dúas veces por día. ¡Grande e admirable castigo para contarllo a todos o desta muller adúltera! Na zona superior, sobre as catro portas, cara ao triforio da igrexa, resplandece con hermosura un rechamante conxunto de pezas de mármore branco. Aparece, en efecto, alí o Señor en pé, San Pedro á súa esquerda coas chaves nas mans, Santiago á dereita entre dúas cipreses, e xunto a el, o seu irmán San Xoán. A dereita e esquerda están os demais apóstolos. Así pois, o muro, por arriba e por abaixo, a dereita e esquerda, está fermosamente labrado con flores, homes, santos, bestas, aves, peixes, e outros motivos que non podemos describir. Finalmente, sobre os ciborios, hai catro anxos con sendas trompetas que anuncian o día do xuízo".

Libro V, capítulo IX.

Nesta páxina podedes ler todo o Libro V.