A escultura na catedral de Santiago: A Fachada de Praterías (I)

A xeito de introdución hai que dicir que os especialistas están de acordo en sinalar que existiu un único e global proxecto iconográfico para as tres fachadas da catedral. Mais a súa interpretación é moi complicada xa que a portada norte ou do Paraíso desapareceu, a sur ou de Praterías está moi alterada e a occidental parece ser que nunca chegou a construírse.

En resume podemos afirmar, seguindo a López Ferreiro (1878), que en conxunto significarían o Dogma Trinitario, xa que a do Paraíso representaría a obra creador do Pai, a de Praterías sería a acción redentora do Fillo e a principal aludiría acción do Espírito Santo pola Transfiguración de Cristo. Mais para Otero Túñez (1965) o programa iconográfico das tres fachadas representaría a historia da humanidade: da creación, pecado e promesa de redención encargaríase á fachada norte, a presentación de Cristo como luz do mundo encargaríase a fachada sur, e a glorificación de Xesús pola súa transfiguración estaría representada na fachada occidental.

Esta fachada é das máis senlleiras obras do románico de peregrinación. Ademais é a única románica da catedral de Santiago. Debeuse rematar en torno a 1.103, baixo o reinado de Afonso VI.

Arquitectonicamente está composta por unha dobre porta con arquivoltas de medio punto que apoian en columnas de mármore ou granito, un friso que unifica iconograficamente o conxunto pero que padeceu a incorporación de pezas procedentes de diversos lugares da catedral, un pequeno tornachuvias que separa o segundo andar composto por tres grandes xanelas (unha delas alterada pola fachada do Claustro do século XVI) con arquivolta de medio punto e arquiños pentalobulados. Remátase, o conxunto, por unha balaustrada. Esta dobre porta é necesaria debido á anchura do cruceiro á que da acceso.

Escultoricamente podemos distinguir tres grandes partes: os dous tímpanos, lidos de dereita a esquerda, e o parteluz co friso.

Fotos: Iniciarte.
Bibliografía:
José Manuel García Iglesias.”La Edad Media”. En Historia del Arte Gallego. 1982, Alambra.
Dolores Vila Jato. Catedral de Santiago de Compostela. 2000, Everest