A pintura do século XX (I): unha introdución

Tras o Impresionismo o proceso de achegamento do cadro á natureza implicou innovacións rachadoras de tabús. A arte pictórica deixará de ter coma fin sobranceiro a representación óptica de imaxes externas, volcando cara a si mesma o seu fin primordial, comezando unha involución para si mesma que constitúe a principal característica e condicionante da arte pictórica do século XX: “a arte ensimesmada”.

Non é de estrañar que os artistas iniciadores deste proceso, Cézanne, Van Gogh e Gauguin, comezaran a súa carreira dentro do Impresionismo xa que nel aprenderan o senso de liberdade e a supresión de convencionalismos anteriores. O que aprenderon do Impresionismo non o encamiñaron cara á representación exacta da realidade senón que a dirixiron, sendo esta a súa grande achega, cara á propia coherencia interna do cadro, cara á propia pintura.

Estes tres pintores postimpresionistas foron os primeiros que a partir de aí fixeron outra cousa, conscientes de que o cadro, antes que representar un anaco da natureza, tiña a súa propia realidade, a súa propia significación. Foron os primeiros en formularse que o cadro antes que un retrato era unha cousa en si mesma, por iso comezaron a valorar por si mesmo os elementos expresivos da pintura, valoralos polo seu propio valor e non como referencia a unha árbore, unha flor, unha cara, etc, a valoralos polo que de estéticos teñen de por si. E con tal coherencia comezaron este proceso que a partires deles a obra de arte vaise sentir cada vez máis no XX como un obxecto en si mesmo, coas súas propias leis, ata tal punto que se pode afirmar que se o XIX significara a autonomía do artista, o XX significou a autonomía da arte.

A partir dos postimpresionistas a arte se replanteará os seus propios medios expresivos xa que adquirirán o carácter de datos determinantes da obra artística., converténdose estes medios expresivos nos fins da obra de arte.