Igrexa de Santa María de Meira: exteriores

No exterior da cabaceira, as capelas laterais rematan o muro unitario, con ventas baixo arcos de medio punto, con canzorros en proa e cubertas en nacela. A capela maior sobresae en planta e alzado, e nela diferéncianse perfectamente a parte recta do presbiterio da cabeceira semicircular. O tramo recto, da mesma altura có cruceiro, remata no extremo oriental coas vertentes do Tellado, que perfila, igual ca nos laterais,  unha colección de canzorros nos que se labraron desde cabezas de animais ata motivos vexetais e xeométricos, todos dunha rusticidade considerable. 

Sobre o Tellado da cabeceira atópase a ventá, vista xa polo interior, que por este lado tamén presenta o arco perfilado por un semicírculo en bocel e esteado en columnas esveltas de fustes lisos con capiteis fitomorfos.

Por outra parte, o semicírculo da cabeceira, dividido en tres fragmentos por dúas columnas encaixadas con capiteis vexetais, ten as ventas laterais con arcos de medio punto dobrados, con aresta en bocel e apoiados nun par de columnas por lado, que rematan en sobrios e curtos capiteis de follas; estes capiteis nas esquinas resólvense nunha bóla ou nunha voluta pesada. Tamén se moldura o van destas ventas. O beirado desta parte organízase cunha sucesión de arcos pequenos de medio punto coa aresta moldurada, que estean nos capiteis das columnas citadas e, sobre todo, en canzorros con decoración variada, case sempre xeométrica, ás veces vexetal e mesmo con motivos xeométricos. Este tipo de beirado era habitual nas obras galegas de finais do século XII e principios do XIII, tanto entre as relacionadas coa arte do mestre Mateo como naquelas outras ligadas ao Císter, que é o que ocorre aquí.

Os muros das naves son dunha austeridade total. Están percorridos por contrafortes de remate gradual que desapareceron no lado sur por estar o claustro apegado (obra renacentista que deixou a indeleble pegada dos arcos e bóvedas)  e no norte son dobres. A existencia deste claustro obrigou a cegar ventas da nave sur e a facer algunas modificacións máis. En cada tramo da nave norte  e na nave central ábrense as tales fiestras grazas á notable diferencia de altura existente entre as naves. A central cóbrese con Tellado a dúas augas e as laterais a unha soa. Os beirados son máis simples ca na cabeceira e no cruceiro, e a maioría dos canzorros, un ou dous por tramo, córtanse en proa ou en cuarto de círculo; as cubertas córtanse en nacela.

No primeiro tramo da nave sur ábrese a porta que comunicaba co claustro dos monxes, e diante dela consérvase o único tramo do claustro que chou ata nós, só que convertido en capela anexa. A porta ten tripla arquivolta de medio punto, con chambrana arredor, molduradas en bocel e medias canas que, agás na rosca da menor e no tornachuvias, quedan lisas. Naquela dispóñense botón e cuadrifolios e nesta, follas estilizadas.

Ramón Yzquierdo Perrín. “A arte do Císter”. En Galicia. Arte. Arte medieval (II). Tomo XI. A Coruña, Hércules, 1993, pp. 19-69. Texto das páxinas 32-39.

Fotos: Francisco Méndez García e Jesús García Devesa.