26/10/09

Sicilia (III). O Val dos Templos (II): O Templo de Xúpiter Olímpico


A construción do edificio dedicado a Zeus (nome grego de Xúpiter) iniciouse no ano 480 a.C. aproximadamente, e foi posible grazas ao enorme botín obtido coa vitoria da batalla de Himera. As obras detivéronse no 406 a.C., cunado os cartagineses destruíron a cidade. Talvez foi danado durante o saqueo. Non se sabe se foi restaurado na época romana, pois o historiador Diodoro Siculo quéixase do estado de abandono do templo xa no século I a.C. Probablemente nunca foi rematado.

É un templo inmenso, case xigantesco posto que ten unhas medias de 112,5 metros de longo por 56 metros de ancho, tan só superado polo templo de Artemisa de Éfeso. Pénsase que a súa altura era semellante a dun edificio de 10 andares. O capitel que se atopa entre as ruínas, comparado cos do templo de Hércules, pode dar idea da grandiosidade da singular estrutura.

A peristase ou columnata estaba sustituída por un muro, con columnas adosadas no exterior que se correspondían, no interior, con grandes piares (pseudoperistase). As psudoculumnas, 7 nas frontes e 14 nos laterais, medían aproximadamente 18,20 metros e 4,2 de diámetro e non estaban compostas por tambores, coma neutros templos dóricos, senón por pequenos perpiaños de toba dispostos en abano.

É singular a presenza dun número impar de columnas nos lados curtos xa que impedían o acceso central.

A teitume probablemente só cubriría os corredores perimétricos, deixando ao descuberto a naos.

Pero o que facía absolutamente orixinal o edificio era a presenza duns colosais xigantes de pedra, os Telemóns. Estas formidables 38 estatuas de case 8 metros de altura cumprían unha función estética e probablemente tamén estrutural. A falta de descricións polo miúdo da súa posición no templo, así como os innumerables e prolongados expolios padecidos na zona durante moitos séculos (o templo serviu como canteira no século XVIII para a construción do próximo peirao de Porto Empédocle), impiden a reconstrución precisa do aspecto do monumento. Probablemente estiveran adosados aos muros laterais soportando o arquitrabe pero como tan só medían uns cinco metros non podían asentarse sobre o estilobato. Estes Telemóns representan a Atlante ou Telemón, condenado por Zeus a soportar o peso da bóveda celeste sobre os seus ombros por terse rebelado contra a orde olímpico.

Cerca da fachada occidental pódense ver os restos do altar monumental (54,50 x 17,50) destinado aos ritos sacrificiais con gran número de vítimas (hecatombe)

En torno ao templo, unha interesante zona de escavacións que colle a área do ágora inferior e do ximnasio. A zona ao oeste do templo está ocupada polo santuario das divindades ctonias, con algúns pequenos templos non monumentais e os restos do templo dos Dióscuros.

Bibliografía: El Valle de los Templos de Agrigento. Arcadia





2 comentarios:

clariana dijo...

Creo que son muy interesantes estos post que has puesto sobre Sicilia. Como ya vas por el tercero, iré viniendo a leerlos con tranquilidad y luego ya te comentaré lo que me han parecido.
Me quede un tanto preocupada por una afirmación gratuita que hice en el comentario de la Exposición sobre el erotismo, referente al color, no, yo no entiendo par afirmar lo que dije sobre el color y el erotismo. Saludos afectuosos.

Antonio Martínez dijo...

Clariana: efectivamente haré varias entradas sobre Sicilia (sobre el Valle de los Templos, sobre alguna escultura y sobre unos mosaicos romanos) Sobre tu afirmación acerca del color... cada persona puede percibir múltiples y distintas sansaciones a partir de un estímulo (esa es una de las grandezas del arte)y para ello no hay que "entender". La formación académica nos facilita herramientas para comprender y valorar mejor el arte pero la percepción es muy personal...