Arquitectura romana (IV): as innovacións tecnolóxicas

As grandes cidades romanas precisaban dunha gran variedade de tipoloxías e solucións construtivas, que deberon de ser inventadas porque, debido á súa gran complexidade, non podían ser resoltas cun sistema con tantas limitacións como o adintelado. Toda esta revolución foi posible grazas ao descubrimento dun novo material de construción: o Opus Caementicium, cuxo compoñente máis destacable era o po puzolánico, ou pulvis puteolani -existente desde Cumas ao promontorio de Minerva en Puteoli, como indica Vitruvio- o cal, mesturado con morteiro de cal aéreo producía un material de características parecidas ao formigón actual.

Este material, que foi usado de forma totalmente empírica -os romanos nunca souberon a razón do seu comportamento-, empregouse de forma xeneralizada en todo o territorio dominado polos romanos. Hoxe sabemos que as propiedades hidráulicas que provoca no morteiro de cal aéreo son debidas ao seu alto contido en silicatos, aínda que naquela época, debían realizar numerosos ensaios previos que garantisen a idoneidade do produto. Os romanos explotaron ao máximo a súa capacidade de análise, experimentando constantemente novas solucións que logo estandarizaban unha vez perfeccionadas, mostrando con iso un gran sentido práctico.

Os niveis de perfección alcanzados polos romanos, tanto nas técnicas de como nos procesos e medios auxiliares, só foron igualados polos desenvolvidos quince séculos logo da man dos construtores góticos, aínda que, neste ultimo caso, trataríase dunha industria menos versátil, máis especializada e menos universalizada no repertorio construtivo. Un gran estudioso das técnicas romanas, o arquitecto e arqueólogo Jean P. Adam, móstranos como os sistemas de traballo manual deste período chegaron ata hoxe sen apenas variación; case todas as ferramentas do oficio -paletas, regras, escuadras, etc.- foron definidas por eles e os seus métodos construtivos foron os máis eficaces ata o século XIX. Ata para problemas aínda dificultosos para nós, como as nivelaciones dos acueductos -con pendentes inferiores ao 1%- atoparon a solución, ideando as mesas de nivelación, un extraordinariamente preciso sistema de control da pendente.

Foto: Iniciarte